Bouw van verschillende soorten formicaria

Vragen en info over kunstmatige nesten
Gesloten
Gebruikersavatar
Mika
Teamlid
Berichten: 4245
Lid geworden op: 28 juni 2007
Locatie: Semmerzake - Gavere
Gender:
Leeftijd: 46
Contacteer:

Bouw van verschillende soorten formicaria

Bericht door Mika »

Een eenvoudig buizenformicarium

Ik ga hier een korte beschrijving geven van de bouw van een mierennest met proefbuisjes. Het is tamelijk snel en gemakkelijk te maken, mits je natuurlijk het nodige materiaal hebt.
buizennest.1.jpg
Dit zijn de benodigdheden. De plastic doos dient als 'buitenwereld'. Hier geef je de mieren suikerwater, insecten en ander voedsel. De buitenwereld heeft geen dak nodig, hij staat gewoon in verbinding met de lucht. We komen nog terug op anti-ontsnappingsmethoden.

Eender welke plastic doos is goed, zolang je er maar gemakkelijk gaten in kan maken en de doos minstens 5 cm hoog is.

Dan heb je ook proefbuisjes nodig. Ik koop de mijne bij winkels voor medische materialen, maar labowinkels hebben ze ook wel. Verder een set plastic buizen, die op de proefbuisjes en in elkaar passen. Je vind deze in doe-het-zelfzaken of aquariumwinkels.

Mijn proefbuisjes hebben een buitendiameter van 16 mm, en de plastic buizen zijn 12-14 mm, 14-16 mm en 16-18mm (respectievelijk binnen en buitendiameter). Ze worden per lengte verkocht en kosten ongeveer 0,5-1 euro per meter afhankelijk van de diameter.

Het nest dat ik maak heeft vier buisjes, maar een beginnende mierenkolonie zal enkele maanden volstaan met maar één buisje, je kan een nest dus ook maken met één buisje.

Je boort het benodigd aantal gaten in het plastic doosje. Je begint best met een heel klein boortje, opklimmend naar de grootste maat die je nodig hebt, anders kan het plastic gaan barsten. Eventueel pas je nog wat aan met een zakmes. In ieder geval mag het buisje wel klemmen, maar niet te los zitten. Ik neem altijd het buisje met diameter 12 mm als eerste, maar het mag ook kleiner zijn dan dat.

Je snijdt met een mes verschillende stukken uit de gekochte buizen. In dit voorbeeld kies ik tamelijk korte, maar ze kunnen ook langer zijn. Je kan dan de buizen in elkaar vastzetten. Dit gaat gemakkelijk en zonder lijm.

Dan krijg je dit.

Afbeelding

Een zicht van binnen in de doos. Je ziet de verschillende ingangen die de mieren zullen gebruiken.
buizennest.3.jpg

De meeste mieren houden van vochtig en de opgroeiende larven hebben zeker vocht nodig. Naast het suikerwater is de luchtvochtigheid van het nest ook belangrijk. Deze wordt gewaarborgd door in de proefbuisjes met een watje water "vast te houden". Dat wordt geleidelijk opgenomen in de nest en zorgt voor voldoende vochtigheid. In de handleiding 'proefbuisjes vullen met water' lees je hoe. Indien je het correct doet zal het water niet gaan lekken.

Dit zijn de afgewerkte buisjes van het nest:
buizennest.4.jpg
We moeten nu nog een anti-ontsnappingslaag aanbrengen. In dit voorbeeld is gekozen voor talkpoeder. Je kan deze en andere methoden terugvinden bij mierenuitbraakpreventie.

Helemaal afgewerkt ziet het er zo uit:
buizennest.5.jpg
Reacties graag hier.
Je hebt niet voldoende permissies om de bijlagen van dit bericht te bekijken.
DUCKDUCKGO!
Gebruikersavatar
Mika
Teamlid
Berichten: 4245
Lid geworden op: 28 juni 2007
Locatie: Semmerzake - Gavere
Gender:
Leeftijd: 46
Contacteer:

Re: Bouw van verschillende soorten formicaria

Bericht door Mika »

Het maken van een nest uit een Ytong blok:

Ytong is een kunstmatig beton, zeer licht en met een belletjesstructuur. Je kan er gemakkelijk in kerven met een beitel of een schroevendraaier, of met een Dremel-schuurmachine. De blokken zijn op verschillende maten gezaagd, en het zaagvlak is zo regelmatig dat de mieren niet ontsnappen uit een nest waar simpelweg een glasplaat opgelegd is. Je kan de glasplaat ook vastmaken met siliconen, of met spijkers. Ik houd meestal een 2 cm veiligheidsmarge, zodat de mieren niet langs eventueel toch aanwezige scheurtjes naar buiten kunnen kruipen, of dat je niet een probleem hebt als er plots een stukje muur afbrokkelt. Je kan de blokken ook heel gemakkelijk zagen met een zaagblaadje. Ik zaag meestal 2 zaagsneden aan de zijkant, die ik dan verbind met een zaagsnede aan de bovenkant. Op die manier kan je zeer rechte zaagsneden maken.

Zaken waar men rekening mee moet houden:

De grootte van het nest moet aangepast zijn aan de kolonie die erin gaat komen. Om deze reden laat ik mijn kleine kolonies soms tot een honderdtal werksters in een buizennest zitten. De werksters houden het nest schoon, en dat zal nooit lukken als de Ytong blok te groot is. Er zal dan afval in het nest blijven liggen, de vochtigheid zal ook niet goed geregeld zijn. Je kan ook het nest vullen met zand of grond dat de werksters dan zullen verwijderen naarmate de kolonie groeit. Je loopt dan wel het risico dat ze met dat zand de glasplaat afplakken, en dan kan je niets meer zien.

Mierenkolonies groeien exponentieel, dat wil zeggen dat je niet moet rekenen hoeveel mieren erbij komen gedurende een periode, maar wel op hoeveel tijd ze ongeveer verdubbelen. Als het 2 jaar duurt vooraleer er 1000 werksters, dan kan het goed zijn dat het nog maar 1 maand extra duurt vooraleer er 2000 werksters zijn, zeker niet nog eens 2 jaar!!! ( en nog eens een maand voor 4000 werksters, en zo voort.)

Ik probeer elk formicarium 8 keer groter te bouwen dan het vorige, dan kunnen ze daar 3 verdubbelingstijden in blijven zitten. Een kolonie die 'krap' zit in een oud nest, zal nog niet te ruim zitten in een nieuw, zodanig dat ze het nog volledig in orde kunnen houden. Als je het nieuwe nest 20 keer groter zou maken, zou er weer zoveel vrije ruimte zijn, dat er opnieuw afval zou achterblijven in het nest.

De grootte van de gangen en de kamers.
Je kan de kamers in het Ytong nest eigenlijk zo diep maken als je wilt, maar dat zal ten koste gaan van de zichtbaarheid. Als je de kamers ongeveer zo diep maakt als 3 x de hoogte van een werkster, dan zal je steeds een goed zicht hebben op de kolonie. Je moet er wel voor zorgen dat de koningin zich gemakkelijk kan verplaatsen in de kolonie, ook als ze fysogastrisch is en dus helemaal opgezwollen is. Verder kerf ik altijd 1 of 2 diepere bredere en diepere gangen in het nest, te beginnen vanaf de uitgang, waarlangs de mieren grote prooidieren onmiddellijk tot diep in het nest kunnen slepen. Mijn Lasius niger kolonie sleept Blaptica die tientallen keren groter zijn dan een werkster tot in het nest. Niet alle mieren hebben dat nodig. Crematogasters zullen nooit grote prooidieren binnenslepen. Als je de kamers dieper maakt, zullen er meer mieren in je nest kunnen, maar je zult ze veel minder goed kunnen observeren. Crematogasters stapelen hun larven en cocons: bij hen kan je zo veel plaats winnen.

De verhouding kamers/ totale oppervlakte
Ik ben lui en maak liefst niet te veel nesten. Ik zorg ervoor dat alle kamers netjes aansluiten, en er bijna geen, ongebruikt oppervlak is: alle oppervlakte is of muur, of kamer; er zijn geen grote stukken over waar eventueel nog een andere kamer had kunnen zijn. Bij bepaalde nesten lopen de gangen tussen de kamers in de muren. Je mag de muren niet te dun maken, dan kunnen ze afbrokkelen.

Het bevochtigingssysteem
Je kan het nest bevochtigen voor een min of meer langere periode, door er een bakje met water onder te plaatsen, van waaruit het blok water kan opzuigen. Je kerft eerst de plaats voor de wanden van het bakje weg. Zorg ervoor dat je ook ruimte voorziet voor de bodem van het bakje. Dan heb je een uitsparing aan de onderkant van je Ytong blok, waar het bakje inpast. Je kan het nest neerzetten boven het bakje. Als je nu water in het bakje zou gieten, dan wordt het opgezogen door de Ytong die in het water hangt. Je kan best de ‘lamellen’ die in het water een beetje kleiner maken, dan is er meer plaats voor water in het bakje. Je kan het bakje ook uit laten steken uit het Ytong blok.

Afbeelding
Een doorsnede om het allemaal een beetje duidelijk te maken. Je kan hier ook zien: hoe kleiner de lamellen, hoe meer water in het bakje kan.

Afbeelding
Voorbeeld van een echt nest.

Het kan gemakkelijker zijn om een watertrogje te maken. Je kerft gewoon een waterbakje uit aan de bovenkant van de Ytong blok. Het water dat je daarin giet, verspreidt zich in de Ytongblok. Het geeft over het algemeen minder problemen dan met een plastic waterbakje, alhoewel het wel lastiger toe te passen kan zijn in een horizontaal nest.

Afbeelding

Afbeelding

Voorbeeld van een dergelijk waterbakje in een formicarium voor een kolonie Lasius niger.

De buitenwereld
De buitenwereld is een noodzakelijk gedeelte van het nest, waarin je de mieren voedsel geeft, maar ook van waaruit je het afval dat ze buitenleggen, kunt verwijderen. De buitenwereld is niet overdekt, maar de wanden zijn behandeld met een anti-ontsnappingslaag (talkpoeder-fluon-parafine-olie). De buitenwereld kan gemaakt worden van eender wat waar die anti-ontsnappingslagen blijvend op aangebracht kunnen worden. Ik zet de buitenwereld nu op het Ytong blok; dat is heel gemakkelijk als je moet verhuizen, dan heb je geen last van slangetjes die alle richtingen opgaan. Als buitenwereld kan je bijvoorbeeld een plastic bakje gebruiken. Je boort in de bodem een gaatje, dat je met een tunnel in de Ytong verbindt met het uitgegraven nest. Je plakt het bakje dan vast met bijvoorbeeld silicone.

Ik maak mijn buitenwerelden uit glasplaten, die ik eerst vastlijm tot een terra zonder bodem die op de Ytong past. Dan zet ik die terra vast op de Ytong door gips in de buitenwereld te gieten tegen de wanden. Dan kunnen de mieren niet naar buiten door de gaatjes die er eventueel nog zijn. De dekplaat kan ik ook vastlijmen aan de buitenwereld, en zo ligt die ook vast.

Afbeelding
Dat kan je hier dus zien.

Afwerking:
Na het kerven blijft er nog veel fijn stof achter op het nest: spoel dit verschillende keren grondig uit, totdat het water niet meer troebel wordt, en je na het drogen ook heel mooi de gaatjes in de Ytong kunt zien: als je geen gaatjes kan zien, dan is er nog stof aanwezig. Bij het afspoelen komt er veel stof ineens vrij: adem dat niet in!

Onmiddellijke massale sterfte bij werksters na de verhuis in een nieuwe ytongnest kan te maken hebben met achtergebleven stof.


Horizontaal versus verticaal?

Horizontale nesten zijn goed voor kleinere kolonies. Maar als je al een nest van 50 x 20 cm² hebt, en je moet dat 8 keer groter maken, dan zit je al aan een nest van 50 op 160 cm² of 100 op 80 cm², en dat is veel te groot.

Op dat moment kan een verticaal nest een oplossing bieden. Zorg er wel voor dat de vloeren van de kamers bij een verticaal nest horizontaal zijn, en niet schuin naar beneden lopen. Vele mieren deponeren broed gewoon op de grond, en bij een schuine vloer zal het broed dus gewoon tot in het diepste deel van het nest vallen. Verticale nesten zijn soms gemakkelijker te bevochtigen, omdat je het water gewoon naar beneden kan laten intrekken.


Vragen: PM of hieronder. Er komt dan nog een FAQ YTONG hieronder. De teksten daaronder zal ik sowieso verwijderen, maar de vragen wel in de FAQ opnemen, of de tekst aanpassen.


Opgepast:
Bij het bewerken van een Ytongblok komt er veel stof vrij. Een Ytongblok bevat ook zanddeeltjes, die longschade kunnen veroorzaken bij diepe inademing. Volgens de producent blijft het percentage zanddeeltjes in de lucht bij het zagen onder de grenswaarde. Er wordt niets vermeld in verband met andere handelingen, zoals boren.

Het is sowieso beter om bewerkingen op Ytong niet binnenshuis uit te voeren. Een P3-gelaatsmasker is ook aangewezen. Door het Ytong te bevochtigen zal stofvorming sterk verminderd worden, maar zo zal het gemakkelijker afbrokkelen. Je moet zeker voor je er een kolonie inzet, het stof goed wegspoelen met water, anders kunnen de werksters sterven door stofblootstelling.

http://www.xellamagazine.nl/pdf/0207.pdf
DUCKDUCKGO!
Gesloten