Mierenuitbraakpreventie

Vragen en info over kunstmatige nesten
Gesloten
Gebruikersavatar
Mika
Teamlid
Berichten: 4245
Lid geworden op: 28 juni 2007
Locatie: Semmerzake - Gavere
Gender:
Leeftijd: 46
Contacteer:

Mierenuitbraakpreventie

Bericht door Mika »

Inleiding
Het beveiligen van formicaria tegen de ontsnapping van mieren verschilt op verschillende vlakken van het beveiligen van terraria tegen het ontsnappen van andere dieren:
  1. Mieren zijn over het algemeen veel kleiner, en zullen kunnen ontsnappen door kleine kieren. De bak moet in sommige gevallen beter beveiligd zijn dan 'krekeldicht'. Sommige mierensoorten zijn nog kleiner dan de stofkrekeltjes. Aangezien mieren zo klein zijn, zullen we in de meeste gevallen zelf formicaria zodanig moeten ontwerpen dat we een goed zicht hebben op hun bezigheden. Het materiaal van formicaria is dus te bewerken. Mieren zullen er, afhankelijk van de soort, ook in slagen om te graven in materialen van formicaria.
  2. In tegenstelling tot de meeste andere dieren zullen mieren proberen weer in te breken in het formicarium om weer bij de kolonie te zijn. Hun doel bestaat erin om meer voedsel of vocht voor de kolonie te verzamelen. Tenzij je je kolonie slecht verzorgt, zullen ze niet proberen om te ontsnappen.
  3. Mieren hebben een uitgekiend communicatiesysteem waarmee ze wegen kunnen aanleggen en andere mieren de weg kunnen wijzen naar interessante voedsel- of waterbronnen. Als één mier de weg weet, weten ze het allemaal.
  4. Er bestaan twee grote groepen mieren als je kijkt naar het rondloopgedrag in de buitenwereld. Je hebt de territoriale mieren, die een territorium uitbouwen en een uitgebreid stelsel van mierenpaden aanleggen, en je hebt de opportunistische mieren, die enkel buitenkomen als er niet genoeg voedsel in het nest is. De tweede soort heeft maar een kleine buitenwereld nodig, de eerste groep een grotere. In het begin van de kolonie zijn alle mierenkolonies opportunistisch.
  5. Indien de condities in het nest niet voldoen, zullen alle mieren proberen te ontsnappen. Er moet dus genoeg voedsel aangeboden worden, en de vochtigheidsgraad van het nest moet aangepast zijn aan de mierensoort.
Dit heeft enkele belangrijke gevolgen die je beter moet beseffen om je mieren in je bak te houden.
  1. Een belangrijke bron van ontsnapping zijn de mieren die per toeval buiten het formicarium belanden. De achterpoten van een niet volledig uitgeschakelde krekel kunnen enkele werksters over de barrière schoppen. Deze werksters zullen in hun zoektocht naar de kolonie gemakkelijker ontsnappingswegen ontdekken dan de mieren die in de kolonie zitten. Zorg er dus voor dat werksters niet toevallig uit het nest belanden. Maak de springpoten van krekels onklaar. Plaats eventueel ontsnapte mieren zelf terug in de oorspronkelijke kolonie of vernietig ze.
  2. Als mieren ontsnapt zijn, en wegen hebben aangelegd, blijven deze wegen een lange periode aanwezig. Afspoelen met water of met poetsproducten verwijdert deze wegen niet volledig.
  3. Formicaria voor mieren met een hoog uitgraafrisico moeten in formicaria gehouden worden waarbij ontsnapping door uitgraven onmogelijk gemaakt wordt. Bijvoorbeeld in een formicarium dat in zijn geheel in een terrarium geplaatst wordt. Vaak verslechtert deze methode wel het bezichtigen van de kolonie.
Anti-ontsnappingsmethoden
Omdat een verluchting van de buitenwereld zeer nuttig is voor het vermijden van ontstaan van schimmels, heeft het de voorkeur om steeds de buitenwereld goed verlucht open te laten.

Middelen om aan de wanden aan te brengen
Aan de wanden van de buitenwereld kunnen we stoffen aanbrengen die de mieren verhinderen om buiten te geraken. Ze werken meestal op basis van de zwaartekracht. Mieren zullen naar beneden glijden of vallen, omdat ze op de bewerkte oppervlakken onvoldoende steun vinden om hun beperkte massa te dragen. De methodes zullen dus beter werken des te groter de mieren zijn, en slechter des te kleiner ze zijn. Daarnaast zullen er ook soortverschillen zijn. Sommige mieren kunnen eenmaal beter klimmen dan andere.

De barrière moet minstens even hoog zijn als een paar keer de lichaamslengte van de grootste mier van de kolonie. Bij zeer grote kolonies kan je beter nog twee keer die afstand aanbrengen uit veiligheid.


Paraffine-olie

Wat
Paraffine is een bijproduct uit destillatie van aardolie. Vloeibare paraffines bestaan uit een mengsel van onvertakte en vertakte alkanen. Je kan het onder andere verkrijgen bij de apotheker. Normaal wordt het gebruikt als middel tegen constipatie.

Hoe
Ik breng paraffine-olie aan met een samengevouwen papiertje, dat ik langs de wanden van de buitenwereld strijk.

Bemerkingen
Bij het aanbrengen met een doekje ontstaat er statische elektriciteit. Deze kan het lichte afval dat in de buitenwereld ligt aantrekken, en zo ontstaat vanzelf een laag waarover de mieren weer wel kunnen lopen. Zorg er dus voor dat het afval opgeruimd is vooraleer je de paraffine-olie vervangt, of spuit het eerst nat met een fijne nevel.

Voordelen
Paraffine-olie vormt onmiddellijk een barrière. Als mieren aan het ontsnappen zijn, kan je hen onmiddellijk stoppen door het aanbrengen van paraffine-olie.

Zeer goedkoop.

Nadelen
Frequent te vervangen. Bij droog weer zeer frequent.

Best niet te gebruiken bij glazen formicaria met hoeken.

Talk

Wat
Talk is een mineraal. Het is een magnesiumsilicaat met als chemische formule H2Mg3(SiO3)4 of Mg3Si4O10(OH)2.

Hoe
Je maakt een papje van talk, dat je aanlengt met een solvent dat later zal verdampen. Ik gebruik meestal alcohol 70%. (Ether zou in principe ook mogelijk zijn, maar vormt in de praktijk een onuitsmeerbare plakkerige 'oplossing' met de talk.) Je moet enige ervaring hebben met het papje. Als er teveel klonters zijn, zal er geen egaal laagje gevormd worden. Als er te weinig talk is, dan zal je eerste laagje uitlopen. Je moet er ook rekening mee houden dat de alcohol verdampt terwijl je bezig bent, en het papje dus steeds dikker en dikker zal worden. Ik gebruik een klein spuitje, waaruit de alcohol niet verdampt, en dat je kan gebruiken om druppeltje per druppeltje toe te voegen.

Je brengt met een penseeltje talkpap aan op een horizontale wand. De alcohol en het water zullen verdampen, en ze laten een dun laagje talk over op de wand. Een mier die probeert om over deze wand te klimmen, neemt een korreltje talk vast, dat loslaat, en de mier valt naar beneden.

Bemerkingen
Net zoals paraffine-olie moet talk om de zoveel tijd vervangen worden. Als je een nieuw laagje aanbrengt, plakken de korreltjes steviger aan elkaar door het water en de alcohol. Je barrière is op slag waardeloos geworden tijdens het vervangen. Zorg tijdelijk voor een bijkomende barrière om je werksters in je formicarium te houden.

Voordelen
Talk houdt veel langer dan paraffine-olie. Bij warme periodes moet je paraffine-olie tot om de week verversen; talklagen houden verschillende maanden. Je kan trouwens goed bijhouden of de talklaag vernieuwd moet worden of niet. Paraffine-olie verdwijnt minder zichtbaar.

Nadelen
Talk is niet heel schokvast. Als je de kolonie moet vervoeren met een auto kan er talk loskomen.

Het laat ook heel gemakkelijk los als je het aanraakt. Talk zal ook spontaan vallen in de buitenwereld als je de kolonie bij koude temperaturen laat overwinteren.

Talk ter hoogte van een silicone voeg laat gemakkelijke los. Werksters leren om dit te benutten. Je moet dus best de bovenste centimeters van de naden van een glazen bak niet vastmaken met silicone.


Fluon

Wat
Fluon PTFE (Poly-TetraFluoro-Ethyleen) GP1 is een emulsie van partikels teflon in water. Het heeft verschillende namen, naargelang de fabrikant.

Hoe
Je kan PTFE aanbrengen met een penseeltje. Je houdt het nest zodanig dat je op een horizontaal vlak kan werken. Het water verdampt, en je krijgt een stabiele coating met PTFE.

Je moet traag genoeg uitsmeren, zodanig dat er geen kleine belletjes ontstaan in het laagje. In de belletjes zal de PTFE naar de onderkant toe vloeien, waardoor je enerzijds een randje PTFE krijgt, dat kan afbrokkelen, anderzijds erboven een ronde uitsparing in je coating. Mieren met interesse in de omgeving zullen beide zaken kunnen gebruiken om te ontsnappen. Het beste is om de fluon-oplossing zo licht mogelijk uit te smeren over het oppervlak: het dunste laagje is het beste. Hoe dikker de laag, hoe meer oneffenheden verschijnen bij het opdrogen, en de mieren kunnen via deze oneffenheden toch naar boven klimmen.

Ik breng fluon aan door een druppel zo breed mogelijk uit te smeren over een wand volgens de lengterichting. Nadien gebruik ik het penseeltje om die laag fluon zo ver mogelijk naar boven en onder uit te breiden (dus zonder nieuwe toe te voegen). Op die manier bekom je een heel dun laagje, dat zeer snel droogt in de zon.

PTFE laat niet los, maar interfereert met de krachten die de mierenpoot contact laten maken met de ondergrond.

Nadelen
Fluon plakt niet goed ter hoogte van een silicone voeg. Je moet dus best de bovenste centimeters van een glazen bak niet vastmaken met silicone.
Fluon werkt ook niet goed in een vochtige omgeving.

Fluon is tamelijk duur: bijvoorbeeld 4 euro per 10 ml.

Voordelen
Tegenover de hoge prijs staat de zeer lange houdbaarheid van de barrière, die zeer stabiel en schokvast is. Kleine mierensoorten, die ontsnapten over paraffine-olie, een talklaag, of een waterbarrière, worden gestopt door PTFE. Op lange termijn is PTFE waarschijnlijk het beste product.

Opmerking: Fluon kan ook ondersteboven aangebracht worden, op de onderkant van een goed sluitend deksel. Deze methode werkt uitstekend, en is praktisch onfeilbaar, indien de fluon niet bevochtigd wordt.

Voorbeeld van fluon aan de onderkant van een deksel. In het deksel is een gat, waardoor je de mieren nog voedsel kan geven.

Afbeelding

Opgepast: Indien je waterdruppels, of suikerwaterdruppels morst op de fluonlaag, wordt ze plaatselijke onmiddellijk waardeloos, en zullen de mieren er zeer snel over kunnen lopen. Bovendien zal je op die plaats opnieuw fluon moeten aanbrengen. Het beste is om zeer snel de waterdruppels op te zuigen met watjes, en daarna er snel nieuw fluon over aan te brengen: die kan je laten sneldrogen met een spot. De mieren kan je tegenhouden met een watje gedrenkt in ether, dat je onderaan de lacune legt.

Waterbarrière
Sommige soorten kan je binnen het nesthouden met een waterbarrière. Niet alle mieren komen in aanmerking, enkel die soorten die een afkeer hebben van het water, en niet zullen proberen om er toch over te ontsnappen. In bomen levende mieren, zoals wevermieren, kunnen zo gehouden worden. Beter eerst te testen in een veilige set-up, en pas daarna toe te passen. Neem de testgroep groot genoeg. Een duizendtal mieren zijn vaak meer gemotiveerd dan een tiental.

Opgepast voor het opdrogen van de waterbarrière, en voor mieren die eventueel ontsnappen door afval op het water te gooien.

Opmerkingen kunnen gepost worden in dit topic

Elektrische bescherming
Er bestaat ook een elektrische bescherming. Hier heb ik zelf geen ervaring mee. Het bestaat uit verschillende lagen van geleidend materiaal, die een gesloten kring vormen als een mier op twee lagen stapt. Dit zal uitgebreid worden als er goede ervaringen mee zijn.

Waarschuwing: Voor de volledigheid deze waarschuwing. Ik ga ervan uit dat er absoluut geen gevaar bestaat bij een normaal gebruik.
Als paraffine-olie in de longen terechtkomt kan er een chemische pneumonie ontstaan. Het risico hierop is zeer klein, zelfs bij kleine kinderen die paraffine-olie gebruiken.

Persisterende inhalatie van talk kan uitzonderlijk aanleiding geven tot stoflong. Dit hangt af van het gehalte van siliciumdioxide in de talk. Bij normaal gebruik hoef je je hierover absoluut geen zorgen te maken, anders zou men talk ook verbieden voor algemeen gebruik.

Bij inademen van dampen die ontstaan bij het verwarmen van PTFE boven 300°C kan een koortsaanval optreden. Deze koortsaanval kan gepaard gaan met pijn en een dag aanhouden. Er treedt geen blijvende schade op.
DUCKDUCKGO!
Gesloten