Mieren in hun natuurlijke omgeving: Messor capitatus

[ANThousiasteling]

Hierbij wil ik de aftrap geven voor een nieuwe rubriek die hopenlijk veel navolging zal krijgen van andere leden. Ik heb eens goed gekeken op dit forum en andere mierenforums en zover ik het kan bekijken is er vanalles te vinden over het houden van mieren in gevangenschap maar is er nergens een hoofdstuk dat gaat over hoe de diverse mierensoorten in het wild worden aangetroffen met bijbehorende foto's van nesten en mieren gedrag in de vrije natuur. Dus ik dacht, waarom zelf niet een aftrap geven voor zo'n rubriek op dit forum dat in de loop van de tijd langzaam aan gevuld kan worden met info en beeld materiaal. Natuurlijk heeft de ene mierensoort veel leuker gedrag dan de andere soort en valt er meer te melden maar ook al zou de verschafte info vrij weinig zijn en alleen maar bestaan uit filmpje en/of foto's, alleen al het feit dat dit forum een subforum zou kunnen hebben dat alleen maar gewijt is aan het vastleggen van info (net zoals bij de caresheets) en foto's en/of filmpjes van alle bekende mierensoorten in binnen en buitenland, maakt dat wij gezamenlijk iets unieks zullen hebben.

Het is altijd interressant om te kunnen zien en eventueel lezen welk gedrag bepaalde soorten in het wild laten zien en hoe hun nesten eruit zien. Ik roep dan ook iedereen op (vooral de mensen die met vakantie naar het buitenland gaan) om foto's en filmpjes te maken van alle soorten (te beginnen bij de soorten waarvan we 1 of meerdere blogs hebben) die door bezoekers van dit forum worden gehouden en die in het wild worden aangetroffen. Om deze rubriek compleet te maken kunnen daar natuurlijk ook foto's en filmpjes bij van de "normale" Benelux soortjes want ook die weet echt niet iedereen in de vrije natuur te vinden. Ik zou wel eens willen weten hoe een Pheidologeton, Myrmecia, Atta, Polyrhachis, Oecophylla etc. etc. nest en zijn omgeving eruit zien, jullie niet? Natuurlijk hoef je niet zo'n uitgebreid verslag te maken als ik want ik sla altijd door als ik eenmaal aan het tikken ben. Minder info mag ook of zelfs alleen maar foto's en/of filmpjes. Als ze maar zo duidelijk mogenlijk zijn.

Mij is verteld dat er in eerste instantie geen nieuw subforum voor wordt opgezet maar dat dit eventueel tot de mogelijkheden behoord indien meerdere leden in de loop van de tijd hun bijdrage gaan leveren aan deze rubriek. Dus hierbij nogmaals de oproep om mee te doen. Gebruik aub. dezelfde titel als mij maar vervang de naam Messor door de soort die je wil beschrijven of laten zien, zo zijn de artikeltjes met dit onderwerp makkelijk te herkennen en te vinden.


Messor capitatus in zijn natuurlijke omgeving.

DSC_2693.JPG

DSC_2667.JPG

20120724_105209.jpg

20120724_105232.jpg

Velen onder ons zijn, op aanraden van wat meer ervaren mierenhouders op dit forum en door blogs en artikelen die hier te lezen zijn, er toe over gegaan om Messor te gaan houden zodat ze meer ervaring kunnen opdoen met de mierenhouderij. Bijna iedereen was onvolprezen enthousiast over deze soort, en niet onterecht. Allemaal zijn we er achter gekomen dat Messor een ongelofelijk leuke beginners soort is. Ze stellen geen extreme eisen wat betreft temperatuur (alhoewel ze wel van warmte houden) en luchtvochtigheid (ze kunnen goed tegen een vrij droog nest zolang er in de buitenwereld water te halen is) en het kunnen grote kolonies worden.

20120724_105430.jpg

20120724_105446.jpg

Ook is de gyne best groot en de aanwezigheid van zowel minor als extreem grote major werksters maakt deze soort zeer de moeite waard om te houden. Daar komt nog boven op dat deze soort voornamelijk zaden eet en daardoor tot de makkelijkste soorten behoord wat betreft voeding. Al met al een beginners soort die we elke beginner van harte kunnen aanraden en die het enthousiasme voor onze boeiende hobby vanwege het hoge slagingspercentage zeker zal doen toenemen. Zelfs de wat meer ervaren mierenhouders beleven nog veel plezier aan deze soort.

DSC_2697.JPG

DSC_2678.JPG

Toen ik mijn FotoLijstFormicarium (FLF) http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=11&t=4270 voor mijn Messor kolonie http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=74&t=4292 wilde gaan maken had ik het voornemen om een buitenwereld te maken die een Mediterrane omgeving zo natuur getrouw mogelijk nou imiteren. Hierbij gebruikte ik mijn fantasie in combinatie met mijn kennis van de natuur van Italie, Frankrijk en Spanje. Ik had echter geen idee hoe een nest ingang van een Messor kolonie eruit zou zien dus heb ik wat afbeeldingen gegoogled in de hoop betrouwbare foto’s te krijgen van Messor nesten. Ik kwam uit bij een soort vulkaan vormige nestingang van uitgeworpen zand. Deze heb ik dan ook zo goed als mogelijk nagemaakt. Niet dat het mijn kolonie wat kon schelen welke nestingang ze hadden maar het was meer om mijn eigen knutseldrang te bevredigen. Alsof je naar een mierennest zat te kijken dat zo uit de natuur was genomen, dat leek mij het mooiste om te zien.

DSC_2672.JPG

[ANThousiasteling]

Afgelopen zomer (toen het herfst was in Nederland) ben ik met mijn gezin naar Kroatië op vakantie geweest. We hadden een appartement in Pula op een groot ressort. Alles was werkelijk perfect behalve 1 ding, de bedden. Betonnen platen leken het wel. Waarschijnlijk heb ik van ouderdom een doorgezakte rug wat betekend dat ik een lekker zachte matras nodig heb om te kunnen voldoen aan mijn broodnodige 8 urige schoonheidsslaap. Heb ik geen zachte matras tot mijn beschikking dan wordt ik steevast iedere ochtend om 6 uur wakker met een rugpijn alsof er die nacht een complete circusact met 6 Afrikaanse olifanten op mijn rug is uitgevoerd. Ik kom dan, natuurlijk veel te vroeg, uit bed en zie er uit als een voetganger die net op het zebrapad door een 15 tonner is overreden. Niet erg charmant dus. Die hele ellende had echter 2 kleine voordelen. Ik was lekker vroeg wakker en had daardoor een mooi lange dag voor de boeg. Daarnaast ging ik uit verveling lekker vroeg buitenlopen waardoor ik er achter kwam dat het op het ressort stikte van de Messor kolonies. En met deze laaste zin kom ik op het onderwerp waar ik het eigenlijk over wil hebben nml. Messor in zijn natuurlijke omgeving.

DSC_2684.JPG

DSC_2687.JPG

Toen ik eenmaal door had dat er veel Messor kolonies te vinden waren ben ik eerst eens gaan rondkijken welke Messor soorten er waren. Ik ben 2 soorten tegen gekomen en over beide soorten zal ik vertellen wat ik gezien heb, te beginnen met Messor capitatus (tot zover we nu weten moet het deze soort zijn, weet je zeker dat dit wel of niet zo is laat dit dan even weten): Deze soort kwam het minste voor in het beperkte gebied dat ik uitgekamd heb. Het gebied was 50 x 50 meter en daar heb ik ongeveer 4 kolonies op kunnen ontdekken. Buiten dit gebied waren er natuurlijk veel meer kolonies maar die heb ik niet allemaal bekeken.

20120725_092632.jpg

Wat opviel is dat de Messor capitatus kolonies relatief klein waren. Met andere woorden: er liepen maar weinig werksters buiten het nest, van enkele tientalle tot een paar honderd. De werksters die echter buiten liepen waren op zijn minst grote media werksters of nog groter. Kleinere formaten liepen er niet rond. Vermoedelijk blijven de kleine werksters binnen in het nest.

DSC_2807.JPG

DSC_2920.JPG

[ANThousiasteling]

DSC_2683.JPG

20120725_092820.jpg

Elke ochtend rond 7 uur kwamen de werksters in de vroege ochtend zon naar buiten en liepen over hun snelwegen naar een plek die zo’n 8 a 12 meter verderop lag. Daar verzamelden ze met alle macht zoveel mogelijk halmen met zaden, zaden van dennenbomen, alsmede ook stukjes stro en brachten deze in colonne terug naar het nest. Dit zaden en stro verzamelen duurde zo voort tot een uur of 12 als de zon echt fel begon te worden. Als met toverslag verdwenen de laatste werksters in het nest en werd de nest ingang gesloten of onbeheerd achtergelaten om de volgende dag weer bemand te worden. ’s Nachts werd er net zoals ’s middags niet gelopen.

DSC_2818.JPG

20120725_092759.jpg

Messor capitatus heeft echt extreem grote majors en ik verheug mij daarom al op de grootste majors van mijn barbarus kolonie. Over een lengte van 10 meter liepen vele honderden media werksters van het grootste soort en slechts een 15 tal super majors. Het zijn deze grote majors die het aller zwaarste werk doen. Zij bijten de aren van de halmen af en slepen deze complete aren naar het nest.

20120725_092843.jpg

20120725_093001.jpg

[kire2000]

mooi
als ik op vakanite ga naar macedonie
kan ik ook elke dag genieten van die mieren
ook messor b alleen dan zijn ze met duizenden meer dan op jouw forto's

misschien (als iemand me uitlegt hoe je foto's moet plaatsen),
maak ik er volgend jaar wel wat en plaats ze hier

[ANThousiasteling]

20120725_092759.jpg

DSC_2803.JPG

Normaliter liepen deze werksters er elke morgen maar soms sloegen ze ook een dagje over. Waarschijnlijk had dat te maken met de grote van de buit de dag ervoor of met de temperatuur van dat moment (zeer felle zon al in het begin van de dag). Het nest was gemaakt in rode opgedroogde leemgrond (verdroogd gazon) die bikkelhard was geworden door de aanhoudende hitte. Duidelijk was in het gras het spoor te zien dat iedere dag weer door duizenden werksters werd belopen naar dezelfde verzamelgronden als de dag ervoor.

DSC_2804.JPG

DSC_2834.JPG

In tegenstelling tot wat ik dacht was er van een vulkaanvormige nestingang helemaal niets te zien (Google heeft het dus ook niet altijd bij het rechte eind). Ik was op een ochtend een nest aan het bekijken toen ik een Major zag lopen in de goot. Zij was omringd door een hele hoop Pheidole werksters die haar constant aanvielen. Deze Messor capitatus major was ten dode opgeschreven ondanks dat ze werkelijk reusachtig was. Ik heb haar uit de kaken van de Pheidole werksters gered, meegenomen, naast een liniaal gefotografeerd en ironisch genoeg tenslotte gedood om op te kunnen zetten!

DSC_2829.JPG

[ANThousiasteling]

20120725_095505.jpg

20120725_095721.jpg

20120725_100038.jpg

Wat mij erg opviel aan deze Messor soort was dat ze vrij traag zijn in hun reactie snelheid richting andere mieren of vijanden. Toen deze grote Major werd aangevallen door Pheidole werksters haalde ze eigenlijk niets uit tegen haar aanvallers en was ze te sloom om ze goed te grazen te nemen met haar grote kaken.

[ANThousiasteling]

Beste mensen,

De vakantie periodes beginnen weer binnenkort en velen van ons gaan de aankomende maanden op vakantie. Ik wil iedereen oproepen die daar tijdens zijn vakantie zin in heeft, om z'n ogen daar eens de kost te geven en als je daar een interessante mierensoort vindt (bijv. een van de soorten waarover we blogs hebben) deze eens in de vrije natuur te fotograferen en/of te filmen en eventueel iets te noteren over hun gedrag en omgeving.

Onder de titel "Mieren in hun natuurlijke omgeving:....(vul de naam van de soort hier in)...." in het subforum "Algemene informatie" zou je deze filmpjes en foto's kunnen plaatsen. Als je de foto's en filmpjes wat wilt opleuken dan zou je er ook wat tekst bij kunnen plaatsen over zaken zoals: gedrag, wetenswaardigheden die je hebt waargenomen, verspreiding in de omgeving etc. etc.

Natuurlijk heeft niet iedereen zin om veel te schrijven en dat hoeft ook niet. Dat bepaal je natuurlijk helemaal zelf. Ik ben, als ik er tijd voor heb, wel iemand die graag schrijft en dit artikel is een voorbeeld van hoe ik dat heb aangepakt. Doe echter wat jezelf leuk vindt. Veel plezier en succes ermee.

ps. het mag natuurlijk ook gewoon over BeNeLux soorten gaan voor wie in de BeNeLux vakantie vieren want daar willen we allemaal ook meer van zien in de vrije natuur.

[Lvet]

Dat lijkt me een leuk idee. Helaas kan ik dit jaar niet op vakantie, maar in de Benelux is inderdaad ook veel te zien. Toevallig heb ik laatst wat foto's geschoten van Lasius niger in de tuin terwijl ze een interessante vorm van mutualisme vertonen, en hierover geschreven. Ik zal even een topic aanmaken waarin ik deze foto's deel onder "Foto- en videobijdragen".

[ANThousiasteling]

Ik ga deze vakantie echt proberen mijn ogen eens goed de kost te geven want ik ga met mijn gezin naar Oost en West Amerika en naar Hawaï. Ik heb al op Antweb gekeken of er leuke soorten zijn. Zijn er nog mensen die naar Afrika, Zuid Amerika, Caribisch gebied, Australië of Azië gaan?