Winterslaap op balkon

[Floris]

Ik heb vanavond mijn tamelijk grote kolonie Formica fusca in winterslaap gezet op mijn balkon. Ik heb het deksel op de aquariumbak gedaan, isolatiemateriaal tegen de voorkant met de nestruimte aangebracht en het geheel in een grote plasic bak met het deksel op een kier op mijn balkon gezet.
Tussen het isolatiemateriaal en de glasplaat voor het nest heb ik een thermometer gestopt die ik vanuit binnen kan uitlezen.

Ik probeer deze methode uit omdat de kolonie te groot is voor de koelkast, ik geen kelder of schuur heb en ik denk dat het balkon elke dag lang genoeg boven het vriespunt blijft om het nest altijd boven nul te houden.

[GvG]

Ik hoop dat het niet te hard gaat vriezen. Misschien kun je met een warmtematje en een thermostaat zorgen dat ze vorstvrij blijven? Ik heb ze nu in een koelkast met een thermostaat, die gaat verwarmen als ze onder de 5 graden komen. De koelkast staat in een houten schuurtje.

[Lvet]

Deze methode heb ik dit jaar ook overwogen, maar ik durfde het toch niet aan (toen maar een tweedehandse koelkast op de kop getikt speciaal voor de mieren).
Ik weet niet of isolatiemateriaal gaat helpen als er geen warmtebron is. Het zal de afkoeling weliswaar vertragen, maar het hoeft maar een nachtje goed te vriezen en het kan misschien fataal aflopen voor de mieren. In de natuur zitten ze diep onder de grond, waar de temperaturen relatief stabiel zijn. Maar anderzijds, een jonge kolonie zit niet zo diep en weet toch te overleven. Ik ben benieuwd naar je bevindingen.

[Floris]

De muur van het huis waar de doos tegenaan staat fungeert hier als warmtebron. Vannacht was de minimumtemperatuur op de doos vier graden, in de doos acht.

[GvG]

Ik heb even wat foto's gemaakt ter illustratie. Noodgedwongen vanaf mijn mobiel. Werken ze?


Thermostaat:


Warmtematje in de deur, zie ook de sensor van de thermostaat


Alle kleine kolonietjes zitten in buisjes in het doosje. Er is nog genoeg ruimte voor het Ytongnest van mijn Myrmica sp.


Als het warm wordt zet ik de koelkast aan.

[AntF]

Als de methode op het balkon werkt is dit ook wel iets voor mij om te overwegen. Ik heb geen 'vrijstaande' koelkast, dus heb ik niet al te veel ruimte in de beschikbare koelkast.

[Floris]

Deze week heeft het voor het eerst gevroren op mijn balkon. De lucht was -3°C.
De temperatuur van (de glasplaat voor) het nest werd volgens de thermometer -0,1°C. Ik heb toen een warmtematje tegen de glasplaat, maar boven het niveau van het nest gelegd. De thermometer wees daarna 4°C aan.

[ANThousiasteling]

Oke, ik ben waarschijnlijk erg eigenwijs maar ik wil eens uitzoeken wat er gebeurt als je de mieren helemaal geen winterslaap (koelere rustperiode) aanbiedt. Ik heb al mijn kolonies gewoon in de woonkamer staan en daar is het in de zomer tussen de 24 en 26 graden (grote glazen schuifpui pal op het zuiden) en in de winter minimaal 22 graden. We zijn thuis namelijk allemaal nogal koukleumen. Mijn 2 Camponotus ligniperda en Camponotus aethiops zijn ondanks de constant warme temperaturen toch in een soort winterrust gegaan want de ontwikkeling van de larven en het leggen van eieren is over een periode van zo'n 4 maand volledig stil komen te liggen. Ik ben benieuwd wat er met de gynes gebeurt als de temperatuur relatief hoog blijft en niet wordt verlaagd naar zo'n 5 graden boven 0.

[GvG]

Ja, dat is wel interessant. Ik ben benieuwd. De C. ligniperda van Proxi zijn weer actief geworden, die hebben ook niet bij echt lage temperaturen overwinterd. Wel lager dan 22 graden overigens.

[Floris]

(De meeste) Camponotus spp. gaan in winterslaap wanneer ze zelf vinden dat het tijd is. Ze trekken zich weinig of niets aan van de temperatuur. Inheemse soorten reageren juist op de temperatuur.

[Lvet]

Bij inheemse soorten speelt de biologische klok inderdaad een minder grote rol dan bij Zuid-Europese soorten Camponotus en Messor.
Camponotus en Messor zullen waarschijnlijk niet veel hinder ondervinden van hoge temperaturen in de winter, maar inheemse soorten wel. Zij hebben koude temperaturen nodig om weer "geactiveerd" te worden in de lente. Wellicht zul je merken dat ze aankomende lente minder eitjes zullen leggen (misschien ook niet).

[Floris]

De consensus is inderdaad dat de koloniegroei die stopt in de winterslaap, na het ontwaken ruimschoots wordt goedgemaakt.
Het belangrijkste voor de groei van een kolonie zijn goede nestomstandigheden en een ruime beschikbaarheid van voedsel. Het overslaan van winterslaap en boosten is meestal een teken dat het met het nest of het voedsel niet goed zit. ;)

Maar weer terug op het onderwerp: Ik heb de kolonie afgelopen weekeinde weer van het balkon gehaald. De sterfte is zeer gering geweest. Ik heb nog geen eipakketten gezien. Die verwacht ik binnen een week. Al met al denk ik dat met de eenmalige ingreep van het toevoegen van een warmtemat bij de flinke vorst, mijn balkon een prima plaats was voor een winterslaap. :)

[GvG]

Goed om te horen. Gelukkig was het geen strenge winter. Offtopic: Althans, ik had graag nog even geschaatst.