Formicarium Ferrero Rocher

[tempant]

Zoals velen hier heb ik van de winter gebruik gemaakt om een aantal nieuwe formicaria te bouwen. Ik ben pas vorig jaar gestart met deze hobby, dus al mijn gynes heb ik pas vorig jaar gevangen heb en de meeste leven nog in een proefbuisje. De formicaria die ik komend seizoen zal nodig hebben hoeven dus nog niet te groot te zijn.

Een Ferrero Rocher doosje leek me geschikt van grootte. Ik vond de formicaria die verkocht worden door TarheelAnts (bvb: http://www.tarheelants.com/formicaria/the_pinnacle.html) altijd al erg mooi (maar ook erg prijzig!), dus heb ik geprobeerd dat ontwerp wat te 'reverse engineer-en'. Hieronder het resultaat:



Het enige wat me een beetje stoort is het 'randje' onder de buitenwereld, maar voor de rest ben ik best wel tevreden. Ik ben er nog een paar aan het maken en probeer ondertussen het proces te verbeteren. Voor de geïnteresseerden: hieronder stap voor stap wat ik deed.

Benodigdheden:



Uitbraakpreventie:
Het bekertje wordt doorgezaagd en met een klokboor maak ik een gat in het deksel van het doosje. De bedoeling is om de binnenkant van het bekertje in te smeren met paraffine olie. Het voordeel is dat ik een extra bekertjes kan doorzagen en het dan mooi kan prepareren zonder de mieren te storen en zonder veel lekken. Het is dan ook erg makkelijk en snel om het oude bekertje te vervangen door het nieuwe.



Het nest zelf:
Ik zaagde een balkje uit Ytong (ongeveer 2x2x8). De achterzijde (andere kant van waar de kamers komen) doorboorde ik in de lengterichting om via die weg het nest te kunnen bevochtigen. De in de gaten stop ik een stukje van een rietje zodat het nest nu net tussen de wanden van het doosje past. In de rietjes stop ik een klein beetje watte om de vermijden dat er later cement in komt.





Het nest in cement gieten:
Spreekt voor zich. Het mengsel dat ik gebruikte: 1 maat witte cement, 2 maten zand en 5ml gele oker voor de kleur. Merk op dat ik een ander Ferrero doosje gebruik als gietvorm omdat er teveel krassen op komen in het proces.





De kamers beitelen en nestingang boren:
(en ondertussen ook de watte uit de rietjes verwijderen)



De rest van de buitenwereld vormgeven en gieten:
Ik gebruik wat piepschuim om minder cement nodig te hebben en ook om het gewicht wat te drukken.



Ontboxen:



Laten drogen, in een 'nieuw' Ferrero doosje plaatsen, en voorzichtig twee gaatjes boren waar de rietjes de wand raken (met een spuitje kan je dan water tot diep in het nest brengen). Zwarte cijfers/etters van doosje verwijderen (nog niet gedaan op foto hieronder).



En klaar!

[Benno]

Ziet er erg mooi uit! Enig nadeel dat ik als beginner zie is het schoonhouden van je buitenwereld. Ik denk niet dat je overal bij kan vanuit je beker. Voor de rest lijkt mij dit wel een erg mooi nest om mee te beginnen!

[tempant]

Bedankt voor je reactie, Benno. Inderdaad, het is wellicht niet gemakkelijk om overal te komen in de buitenwereld via de opening. Ik denk aan twee mogelijke oplossingen:

1. Ik zou een tweede Ferrero-deksel kunnen maken waarin ik een maximaal grote opening maak en waar de rest van het deksel met talk is ingesmeerd (dit is minder mooi, althans wat mij betreft, en daarom wil ik zo'n deksel liever niet standaard). Ik zou de deksels dan snel kunnen verwisselen wanneer ik de buitenwerel wil proper maken.
2. Ik zou de nestopening kunnen afsluiten met een watje ofzo en de resterende mieren dan kunnen wegvangen. Vervolgens de buitenwereld proper maken en nadien de mieren terugzetten in de buitenwereld en nestingang vrij maken. Een beetje zoals hier is uitgelegd (op 4m54s):



Ik heb het formicarium nog niet in gebruik (al kan ik bijna niet wachten tot de mieren uit de koelkast mogen), dus wellicht bots ik op wel nog meer zo'n praktische problemen...

[GvG]

Niet alleen mooi, maar ook praktisch, denk ik. Geen risico dat de mieren tussen het plastic en het Ytong gaan zitten, en ook het bewateringssysteem vind ik goed bedacht. Zorg wel dat je het af kan sluiten, want het zou voor kunnen komen dat ze "naar het vocht toe" gaan graven, en dan komen ze er aan de zijkant uit.

Welke soort cement heb je gebruikt?
Wat is een klokboor?

[GvG]

Laat maar, Google wist raad.

[Kegge]

Prachtig nest!

[Formicarino]

Echt heel gaaf.
Ik ben net begonnen met een Lasius Niger kolonie en wil ze eenzelfde soort nest geven.

Hiervoor heb ik wel wat vragen:
- Waarom heb je eerst het deel rondom de ytong gegoten en niet direct de hele bak inclusief piepschuim, nepplantjes en stenen?
- 2 Rietjes? Waarom niet 1?
- Is het gelukt de zwarte tekst weg te halen? Met wat?

[Kegge]

Vraagje. Hoe moeilijk was het om de gipsvorm uit het bakje te krijgen? Hecht het gips niet heel erg aan het bakje? Dit type formicatium lijkt uitermate geschikt voor mij als beginnend hobbyist.

Edit: en het perfect excuus om veel chocolade te kopen

[GvG]

Ik heb 2 jaar geleden een soortgelijk formicarium gemaakt voor een Lasius niger kolonie. Zonder Ytong, alleen met gips. Ik heb ook wel eens Ytong met gips proberen te combineren, maar het lukte me niet om het Ytong mooi op het plastic te laten aansluiten. Zo mooi als het Formicarium hier boven is het bij mij nooit geworden.

Mijn gipsformicarium werkte wel heel goed, de kolonie groeide zeer snel aan. Het kokertje in het midden is voor de bevochtiging. In een vakantie is het nest zodanig uitgedroogd dat slechts de gyne en 6 (van de ca. 300) werksters overleefden. Ik wilde ze wegdoen maar een collega vond dat zonde en wilde ze wel hebben. Ik dacht niet dat ze het zouden redden maar de kolonie is nog altijd in leven (bijna een jaar later) en telt inmiddels weer meer dan 100 werksters. Een reageerbuisje met water in de buitenwerdeld had alles kunnen voorkomen.

Ik heb dit nestje gemaakt met klei en gips. het gips liet makkelijk los zodat ik de klei kon verwijderen. Zorg wel dat je lang genoeg wacht, gips heeft 12 tot 24 uur nodig om volledig uit te harden. Ik heb ruim 24 uur gewacht, zoals altijd in deze hobby is geduld het belangrijkste. Als de kolonie groot genoeg is is schimmel geen probleem. Ik heb vrijwel geen last gehad van schimmel in dit nest, enkel toen de kolonie tot op 6 werksters uitgestorven was. Toen is er een tijdje een afval/schimmel probleem geweest. Gelukkig groeide de kolonie razend snel weer aan, en gingen de werksters het nest weer schoonhouden.

Tip: Als je een nest als dit wilt maken, weet dan dat je geduldig moet zijn. Als je een te kleine kolonie (minder dan 100 werksters) in een dergelijk nest plaatst kan dat tot problemen leiden. Ook als je de kamers kleiner of afsluitbaar (o.i.d.) maakt.

1.jpg

2.jpg

3.jpg

4.jpg

5.jpg

[tempant]

Hartelijk dank voor jullie positieve opmerkingen! Ze hebben me in elk geval gemotiveerd om nog een aantal nieuwe exemplaren te bouwen. En dat heeft ook geleid tot kleine aanpassingen in het bouwproces. Ik probeer er een dezer nog een (foto)postje over te schrijven.

Hieronder alvast een antwoord op de vragen:

@GvG: Het cement dat ik gebruik is standaard wit cement van de lokale doe-het-zelf zaak (merk Knauf). De kleinste verpakking mogelijk (5kg).

@Formicarino:
- De reden dat ik het in 2 stappen doe is omdat ik vreesde dat de cementvorm niet zou loskomen uit de vorm. Ik heb intussen ondervonden dat dit niet echt een probleem is: m'n recentste formicarium heb ik in 1 keer gegoten en het kwam vrij gemakkelijk los. Merk wel op dat mijn 'moule' (vorm) gebarsten is onderaan, hierdoor ontstaat er géén vacuum wanneer ik de cementvorm eruit probeer te halen. Dus wellicht is het een goed idee om een gaatje te boren in de onderkant van jouw moule (en dit af te dekken zodat het cement niet wegloopt) om hetzelfde effect te verkrijgen.

- Het waterkanaal dat ik boorde in het Ytongblokje (van m'n eerste 'Ferrero nest' althans) loopt niet helemaal van de ene tot de andere kant. Ik heb geen boor die lang genoeg is daarvoor. Om het blokje goed te kunnen bevochtigen wilde ik er dus van de 2 kanten toegang tot hebben. Merk op dat het rietje stopt daar waar het in de Ytong verdwijnt (anders zou het water natuurlijk niet in het Ytong kunnen trekken).

- De zwarte tekst gaat erg gemakkelijk weg. Met je nagel kan je het zo wegkrabben. Gebruik zeker geen schuursponsje ofzo, want het acryl is erg gevoellig voor krassen. Ik heb ook eens geprobeerd om met dissolvant die tekst (of lijmrestjes) te verwijderen, maar hierdoor wordt het acryl helemaal mat! Niet doen dus...

@Kegge:
- De cementvorm komt vrij gemakklijk los. Ik laat de moule omgekeerd voorzichtjes vallen op mijn hand en zo zakt de cementvorm er vrij vlot uit. Zie ook m'n opmerking naar Formicarino ivm het vermijden van een vacuum.

[tempant]

Het resultaat is inderdaad erg gelijkaardig, GvG. De reden voor mij om met een combinatie van cement en Ytong te werken is om de goede watergeleiding van Ytong te combineren met de erg slechte watergeleiding van cement. Hierdoor wordt enkel de nestruimte vochtig en niet het hele nest. Dat in combinatie met het feit dat cement en Ytong minder snel gaan schimmelen dan bvb gips. Het toevoegen van kleur, nepplantjes en stenen, daar hebben de mieren natuurlijk niets aan en is afhankelijk van je zelf mooi vindt.

Heb je er een idee van welke koloniegrootte (min-max) zou passen in een nest zoals in mijn eerste post?

[GvG]

Ik denk niet dat een vacuüm voor noemenswaardige problemen zal zorgen, ik had er geen last van. Een gaatje boren lijkt me onnodig.

Ytong is inderdaad goed geschikt voor deze nestjes. Ik vond het echter lastig om het in de juiste vorm en afmetingen te krijgen. Het jouwe ziet er beter uit, complimenten.

Ik denk dat het nest in je eerste post qua afmetingen overeenkomt met het mijne. Veel minder dan 100 werksters zou ik er niet in doen. Als het lente is en er zijn genoeg poppen zou 60-80 nog wel kunnen, maar anders niet. Ze kunnen het nest niet schoonhouden en ze zullen lege ruimte gebruiken om afval te dumpen. Met 400-500 werksters is het nestje wel vol, dan zal je een grotere moeten maken.

Mijn grootste kolonie ging van 100 naar 500 in de 3e zomer, dus als het goed gaat kan je het nestje maar een jaartje gebruiken.

[tempant]

Bedankt, GvG! Mijn nest heeft wel slechts 3 kamers (allemaal op de voorkant), terwijl er in jouw nest veel meer nestruimte is. Ik vermoed dat dit ook wat uitmaakt voor de grootte van de kolonie die ik erin kan huisvesten?

(Ik heb ondertussen ook een versie gemaakt met extra kamers op de zijkanten zodat ik het nest hopelijk wat langer kan gebruikent.)

[Sneeuwuil]

Waar halen jullie al dat spul? Jullie praten alsof je gips, klei en zelfs beton standaard in het aanrechtskastje hebt liggen.

Als ik bij karwei kijk, wat hier in de buurt zit, dan zie ik alleen reparatiegips. Is dat bruikbaar?

En klei: boetseerklei van intertoys of zo?

[GvG]

@tempant: klopt, mijn nestkamers zijn groter, dat maakt absoluut verschil. Ik heb mijn kolonie pas na hun 2e zomer vanuit het reageerbuisje naar dit nest verhuisd. Ze waren toen met meer dan 100 werksters. Misschien wel 200. Eigenlijk raad ik niemand aan om een kolonie van minder dan 100 werksters te verhuizen naar iets anders dan een reageerbuisje. Het werkt gewoon minder goed. In het reageerbuisje kunnen ze optimaal groeien, terwijl ze in andere nesten vrijwel altijd problemen krijgen.

@Sneeuwuil:
Nee, niet in mijn keukenkastje!
Ik heb sinds enkele jaren een kast met daarin een aantal basisbenodigdheden zoals buisjes, watten, spuitflesjes, druppelaars, talkpoeder, PTFE, enzovoorts. Maar dus inderdaad ook gips, oker (voor de kleur) en klei. Ik heb modelgips van de Gamma gebruikt, en later muurvuller. Dat laatste heb ik gebruikt voor het bovengenoemde formicarium en vond ik beter geschikt. Stevig en weinig vatbaar voor schimmel. Ik heb ook porseleingips van de hobbywinkel, dat wordt heel hard en is zeer fijn. Bij diezelfde hobbywinkel heb ik natuurlijke (terra cotta) klei gekocht. Ik denk dat de speelklei (plasticine) of boetseerklei van de speelgoedwinkel ook prima is.

Edit: het modelgips kwam van de Praxis.

[tempant]

@ GvG: Dat wordt weer lastig om de kolonies nog het hele seizoen in hun proefbuisjes te houden... Al heb ik zoveel L. niger gynes laten overwinteren dat ik het misschien toch wel probeer een kleinere kolonie te verhuizen. Geduld is jammer genoeg niet mijn sterkste kant

@ Sneeuwuil: De benodigdheden voor zo'n nest zijn vrij gemakkelijk te krijgen in de locale doe-het-zelf zaak. Hier in Gent/Vlaanderen is dit een Hubo, Brico of Gamma, maar ik weet niet of die ketens ook bij jullie bestaan.

[tempant]

Ik moest ook nog op zoek naar een manier om gemakkelijk een proefbuisje te kunnen aansluiten op het nest. Het acryl van zo'n Ferrerodoosje is erg fragiel en daarom leek het me gevaarlijk om er gewoon een gat in te boren en daarin dan een plastic buisje te wringen ofzo. Hier op het forum had ik gezien dat sommigen een wartel gebruiken en dat vond ik er wel goed uitzien. Het probleem is echter dat zo'n wartel in verhouding veel te groot is voor zo'n klein Ferrero nest. Daarom de volgende oplossing:



Dit is een korte bout/moer waar ik een zo groot mogelijk gat heb door geboord. Het kanaal is zeker groot genoeg voor de werksters, maar ik ben niet zeker of een fysogastrische gyne hier wel door zou passen. Nu, dit laatste is meestal ook niet nodig/gewenst. Ik vind het er wel nog een beetje lomp uitzien, een andere mogelijkheid die ik eens wil proberen is gelijkaardig, maar ipv bout/moer een ventiel van een fietsband.

Hieronder ook nog een recent Ferrero nest dat ik maakte. Het is ongeveer identiek aan mijn eerste nest (andere decoratie + nestingang centraal ipv in linkse kamer). Ik heb er wel nog geen doosje voor, dus moet ik eerst nog wat meer chocolade eten



Verder heb ik ook een complexere versie proberen te maken waarbij ik ook kamer heb op de zijkanten van het nest. Hieronder een schematische voorstellen van hoe dat eruit ziet:



De witte rechthoeken zijn de Ytong blokjes; daarin komen de nestkamers. De blauwe dikke strepen zijn de rietjes waarlangs dan water in het nest gebracht kan worden. De grijze strepen zijn de tunnels die geboord zijn in het Ytong om het water goed te kunnen injecteren. Tenslotte zijn de rode strepen de verbindingen die gemaakt worden tussen de kamers zodat de mieren kunnen van de ene in de andere kamer kunnen gaan (eveneens met een rietje). Ik heb geprobeerd om de rode verbindingen zo kort mogelijk te houden omdat dit donkere plaatsen zijn waar de mieren zich wellicht het liefste zullen ophouden.

Het resultaat ziet er zo uit:

- Voorkant (merk op dat ik rode oker gebruikte voor het 'ondergrondse' nest en gele oker voor het 'grondoppervlak'):


- Kamer links (met watertoevoerkanaal + verbinding tussen kamer zijkant en voorkant):


- Kamer rechts (met watertoevoerkanaal + verbinding tussen kamer zijkant en voorkant):


- Kamers links + voorkant:


- Eindresultaat:

[GvG]

misschien toch wel probeer een kleinere kolonie te verhuizen. Geduld is jammer genoeg niet mijn sterkste kant

Gelijk heb je! Je leert het meeste door het gewoon te proberen. Ik heb in 2012 15 gynes gevangen, die hebben allemaal een kolonie gesticht. Daarvan heb ik er nu nog maar 1 over. De rest heb ik weggegeven of is dood. Zeker 4 daarvan zijn doodgegaan door experimenten met zelfontworpen formicaria. Ik waarschuw je om je te behoeden voor teleurstelling. Als je 1 kolonie hebt, waar je geld aan uitgegeven hebt, is het zonde om ze te verhuizen. Als je meerdere zelf gevangen gynes/kolonies hebt, en het risico voor lief neemt... Waarom niet?

Wat betreft de nieuwe foto's:
Goed bedacht, met die moer, die ga ik onthouden. Je zou ook een verbinding met een doorzichtig stukje slang en wat "hot glue" uit een lijnpistool kunnen maken. Je kan het plastic ook smelten, om er daarna een buisje door te duwen, dat heb ik vaak gedaan. Ik weet niet of het daarna nog vlak genoeg is voor jouw ontwerpen.

Je heb gelijk dat de verbindingen van rietjes de favoriete plek zal zijn van de mieren, zolang dat de donkerste plek is. Als de kolonie groter is zal het geen probleem zijn, maar het zal je verbazen hoeveel mieren er in zo'n rietje passen. Je zou natuurlijk ook met warmte een nóg aantrekkelijker plekje kunnen maken. In mijn ervaring vinden mieren "warm" belangrijker dan "donker".

Edit: En natuurlijk: ziet er weer mooi uit!

[Tristan]

Prachtig nestje! Dit geeft me enorm veel zin om ook terug nestjes te beginnen maken

[Kegge]

Je kan het plastic ook smelten, om er daarna een buisje door te duwen, dat heb ik vaak gedaan.

Is het makkelijker om plastic te smelten dan boren? Ik ben namelijk bang dat bij boren dit type plastic gaat breken.

[Tim]

Mooie inspiratie. Ben vandaag ook aan een eerste nest zoals deze begonnen. Mijn vrouw is ook erg blij met de Ferrero Rocher

Kwam er al gelijk achter dat ik de cement dunner moest maken, want het liep niet langs de voorkant van het stukje ytong. Dat neemt natuurlijk vocht op, waardoor mijn cement eerst wat stolde daar.

[Westdijk]

Geweldig om de ontwikkeling van het formicarium te zien. Je hebt mooie opnamen gebruikt om je verhaal te verduidelijken, tempant. Een inspirerend voorbeeld voor de lezers om zelf aan de slag te gaan.

Misschien heb ik een suggestie over het watergeven. Het hangt echter volledig af of ik het juist heb gezien. Ik denk te zien dat je horizontaal in het ytong boort. (Het verticaal was een foutje waar het lid hieronder me op wees) Het ytong neemt water snel op, maar een enigszins schuin geboord gat kan in mijn beleving het watergeven voor je vergemakkelijken. Het loopt er in tegenstelling tot bij een horizonaal geboord gat niet meteen weer uit als je per ongeluk een keer te enthousiast bent met watergeven.

Blijf verder elke toegevoegde verbetering met ons delen. Het is leerzaam. Zo stond ik echt te kijken van het gat dat je in de bout had geboord. Een oplossing waar ik zelf niet zomaar op zou zijn gekomen.

[Formicarino]

@Westdijk
bedoel je niet horizontaal geboord?

@Tempant
Ik ben zelf ook begonnen met een Ferrero Rocher nestje. Heb mijn ytong deel klaar, zie dat ik wat voorbarig was met uitkerven van de gangen. Ik bedenk wel een oplossing.

Ben ook wezen kijken voor een gatzaag op mijn boor maar voor zo'n dingetje betaal je 25 euro... Weet je andere opties voor het opensnijden/zagen van de deksel zonder (veel) te scheuren?


Ik ga de combinatie van ytong met gips proberen.

[Antsps]

Je zou ook een mesje in t vuur kunnen houden en als t mesje eenmaal heet genoeg is smelt het er vanzelf doorheen Je moet wel vaak weer opnieuw verhitten maar je komt er (makkelijker) doorheen. Stanleymes werkt bij mij in ieder geval

[Art747]

Vraag: waarom gebruik je cement en niet alleen gips (Rothband - Knauf)?

[tempant]

Bedankt voor de leuke reacties. Het is fijn te horen dat het sommigen inspireert om zelf aan de slag te gaan

@GvG: Inderdaad, jouw voorstel met de hot glue zou wellicht ook werken (zelf heb ik zo geen pistool, dus ik kan het niet direct testen). Maar zoals je zelf al aanhaalt is het erg belangrijk om de verbinding helemaal vlak te maken aan de binnenkant. Anders zou het niet meer mogelijk zijn om het nest eruit te schuiven om schoon te maken ofzo.

@Kegge: Ik heb nog geen problemen ondervonden met boren. Wel steeds zorgen dat je het plastiek van het Ferrero doosje ondersteunt met een blokje hout daar waar je het gat wil gaan boren. Anders gaat het acryl barsten, denk ik.

@Tim: Klinkt herkenbaar. Ik had het in mijn eerdere berichten al moeten vermelden, maar ik maak het Ytong blokje een beetje nat vooraleer ik cement giet. Anders zuigt het Ytong het cement inderdaad heel snel op waardoor het te snel stolt.

@Westdijk: Dat klopt helemaal! Ik heb bij mijn eerste nest al ondervonden dat ik slechts heel erg traag water kan toevoegen omdat ik horizontaal boorde. Schuin naar beneden boren is ongetwijfeld beter. Moet ik proberen bij een volgende nest. Bedankt voor de tip.

@Formicarino: Hmm, het verrast me dat die zoveel kosten. Misschien is een grote speedboor goedkoper?

@Art747: Ik gebruik cement omdat het minder snel zou gaan schimmelen dan gips. Ook is cement weinig waterdoorlaatbaar, waardoor het Ytong misschien minder snel uitdroogt. Maar ik denk dat het met gips ook prima lukt hoor.

[Art747]

Waarom heb je eigenlijk een deksel? Om uitdroging te voorkomen? Als het anti-uitbraak is, waarom dan geen talk of fluon? Ziet er top uit overigens, reversed engineering heeft zeker gewerkt. Ik heb nu ook inspiratie om eens wat te proberen.

[tempant]

@Art747: Daar heb ik eigenlijk nog niet eens goed over nagedacht... Ik ben vertrokken van de TarHeelAnts ontwerpen en die hebben ook een deksel, een betere reden kan ik er niet voor geven Mocht je de zijkanten inwrijven met talk ofzo, dan verlies je wellicht wel wat zichtbaarheid, maar het zou wel werken denk ik. In dat geval zou ik wel de plastiek plantjes wat verder van de randen zetten, want nu zouden de mieren via die weg kunnen ontsnappen mocht er geen deksel op staan.