Boomluizen

[Mika]

Tijdens het zoeken naar een Lasius fuliginosus nest, kwam ik toevallig een vreemde soort boomluis tegen, die ik nog nooit eerder gezien had. Het zijn duidelijk omgevormde bladluizen, maar ze zijn redelijk groot, en hebben een zeer lange zuigsnuit of proboscis. Er zaten meerdere werksters van L. fuliginosus per dier, een omgekeerde verhouding.

Enkele foto's van deze vreemde dieren (als iemand een naam heeft?):



Twee boomluizen, op een bakje met een vuile bodem: de structuur die naar links draait is de zeer lange zuignsuit. De lengte van de proboscis varieerde van twee tot drie keer de lichaamslengte. Ze zaten met die zuigsnuit volledig verzonken in berkenhout.





Deze foto's tonen hun lichaamsgrootte in vergelijking met een L. fuliginosus werkster. Ze zijn duidelijk groter. Ze trekken de mieren ook zeer sterk aan: ik heb de foto's genomen zonder anti-ontsnappingsmethode, maar de werksters bleven hun luizen beschermen. Ik denk niet dat ze het lang zullen overleven zonder boom.

[Menph]

Een dergelijke luis ben ik ook wel eens tegengekomen tussen de bastschubben van Pinus sylvestris. Ze werd daar bewaakt door Formica polyctena. Naast de grote verbaasde ik me over de geringe hoogte waarop de luis zich bevond.



Een voorbeeld van Cinara piceae.

[Mika]

Ik denk niet dat het die zal zijn. Hun zuigsnuit zou dwars door het takje gaan, en het zouden dan nog subadulten zijn: dan wil ik de adulten wel eens zien. Dit zijn echte 'stam'luizen, die door hout boren.

[Menph]

Toch doet de afbeelding me denken aan een Cinara sp. Hun zuigsnuit is minstens even lang als hun lichaam.

Verder zou ik niet durven speculeren. Luizen zijn een aparte professie.

[Polyergus]

De zuigsnuit van bladluizen is afhankelijk van de plaats in een boom (of struik) waar zij zich voeden met de plantensappen. Bladluizen met een korte zuigsnuit zouden we 'bladzuigers' kunnen noemen, andere met langere proboscis 'twijg- of takzuigers' en 'stamzuigers'. De lengte van de zuigsnuit staat dus in verhouding tot de diepte in de plant waar de sapstroom te vinden is. Bij deze bladluis is de zuigsnuit 2x zo lang of zelfs langer dan het lichaam is zal dus voedend op de stam gevonden worden. Vermoedelijk gaat het hier om Stomaphis quercus (Linnaeus, 1758) die trouwens bezocht wordt door Lasius fuliginosus.

[Mika]

Dankjewel!!

Ik heb deze soort wel op berk gevonden, ik weet niet of ze zo strikt zijn in de keuze van hun waardplant.
Zonder enige verdere anatomische determinatie zou Stomaphis betulae (Mamontova, 1969) dus ook mogelijk zijn. Ik vind zeer weinig info op het net. Heb je er een determinatietabel van, Polyergus?
Misschien bestaan er rapporteerdata?

Ik ga zeker nog eens teruggaan om te zien of ze nog groter geworden zijn.

[Polyergus]

Ik ben momenteel niet in het bezit van een determinatietabel maar de plantenluizen boeien mij al meerdere jaren zodat het er wel eens gaat van komen dat ik ze van nabij wil leren kennen. Maar dan nog ... zoals je ongetwijfeld weet, is determinatie van zo'n kleine insecten via foto's niet erg betrouwbaar. De berk is uiteraard dan weer een goede indicatie in de richting van Stomaphis betulae. Misschien eens een paar exemplaren bewaren (met notitie van Lasius fuliginosus) tot zich betere determinatiemogelijkheden aanbieden. Prachtige foto's trouwens!
Er valt nog zoveel boeiends te observeren en te leren.

[Mika]

Ik heb nog iets grotere foto's ook:





Ik zou de instellingen van mijn fototoestel eens moeten bekijken, want deze zijn toch niet van de kwaliteit van mijn vroegere foto's (met veel teveel ruis).

[McK]

Het lijkt wel alsof de ISO te hoog is ingesteld waardoor je meer korrel krijgt.

[Mika]

Dat was inderdaad de commentaar die ik kreeg, maar de ISO was 100. De flash had wel niet oplaadbare batterijen. Dat maakt normaal gezien niet uit, omdat die toch flitst vanuit een condensator.

[Mika]

Ik ben eens terug gaan kijken. Ik heb nu ook verschillende larfjes van de soort gevonden. Lasius fuliginosus hield identieke dieren op eikebomen in de buurt... Ik heb daar geen exemplaar van kunnen meenemen, want het duurde me te lang vooraleer ze hun proboscis uit de schors getrokken hadden.

Ik heb een online determinatieboek gevonden, maar dat behandelt alleen Stomaphis quercus.

[MiereManneke]

Op de beukenheg in mijn tuin werden ook bladluizen gemelkt. Op de stam, en niet op de takjes. Sommige van deze hebben ook snuiten die onder het lichaam langs gaan dus ik heb wat foto's gemaakt. Met mijn mobiele telefoon, dus geen goede kwaliteit. Een paar foto's zijn van een bladluis die op de kop ligt. Daar kun je ze het best aan herkennen denk ik.
Edit: Deze zijn toch anders en waarschijnlijk Cinara strobi