Nog een keer Messor barbarus, maar dan in FLF

[ANThousiasteling]

Ook ik heb gezien dat er al heel veel blogs zijn over deze soort zijn Toch kan ik het niet laten iets over mijn kolonie te schrijven. Vooral ook omdat ik mijn kolonie in mijn zelfgemaakte Foto Lijst Formicarium (FLF) wil gaan houden zonder extra vochtvoorziening.

Ik heb de kolonie zo’n 2 weken geleden gekocht. Het was een mooie grote kolonie met een 6 tal larven en ongeveer zo’n 50 werksters in diverse maten. Ik was al aan het bouwen geslagen en heb een horizontale (plat liggende ) Foto Lijst Formicarium gemaakt. Daarvoor heb ik een fotolijst gekocht bij Ikea waar 3 foto’s inpassen en waarvan de lijst vrij dik is. De maten zijn: nest 22 x 33cm. Buitenruimte 16 x 22 cm. Buitenmaat lijst = 53 x 25 x 4 cm. Het buitengedeelte bevind zich dus binnen de lijst en omdat het 1 geheel is kun je alles makkelijk verplaatsen als dit nodig mocht blijken te zijn.

Omdat Messor kan gaan graven is het nest aan alle zijden ingepakt met plexiglas en goed dichtgekit. Het nest is in 3 delen verdeeld. Het eerste deel bevind zich links bovenin (zie foto). Het 2de deel rechtsbovenin. Dit deel is 4x keer groter dan deel 1. Het gehele onderste deel van het nest is deel 3 dat weer 4x groter is dan deel 2. De delen zijn van elkaar gescheiden door een kleine versperring in een hoofdgang. De versperring is een dun oase blokje dat de mieren makkelijk kunnen doorgraven. Ik ben benieuwd of ze dat pas zullen doen zodra ze te volkrijk zijn geworden voor het eerste deel.

Mijn doelstelling was om het buitengedeelte zo natuurgetrouw mogelijk na te bouwen. Niet dat die mieren daar een boodschap aan hebben maar omdat ik het leuk vind om te zien hoe ze met de materialen in relatie tot hun nest omgaan. Zoals je op de foto’s kunt zien heb ik getracht om een soort droge berm van een zandpad in Toscane na te bouwen. Dit omdat Messor een zuid europese soort is. Op de gips bodem ligt een zeer dun laagje Toscaans grit en wat organisch material zoals stukjes verdroogd gras en snippertjes lavendel blad samen met wat kiezels.

Als je zoekt onder “ Messor barbarus nest” op google dan krijg je ook een paar foto’s te zien van , als het goed is, nest ingangen van Messor. Het zijn een soort bergjes van zand met in het midden een een omgekeerde kegelvormige uitsparing die naar het centrum leidt waar de ingang zit. Deze berg heb ik met gips nagebouwd en daarna bedekt met een dun laagje turf.

Toen de buitenwereld een beetje droog was heb ik het buisje met de mieren genomen en in de buitenwereld gelegt en de wattenprop verwijderd. Direkt liepen er een 20 tal werksters de buitenwereld in, vlak daarna volgde de gyne. Ze begonnen direct met z’n allen in en rond de kegelvormige nest ingang te lopen en alles te verkennen. Op een gegeven moment is de gyne weer terug het reageerbuisje in gelopen. Het duurde echter niet lang of een paar werkster gingen het buisje in en na wat getrommel en getrek liep de gyne in een rechte weg naar de nieuwe nest ingang, en hup ze verdween het nieuwe nest in. Zodra dat was gebeurd werrden de paar larven er heen gebracht waarna de meeste werksters in het nieuwe tehuis verdwenen. Een 10 tal werksters begon de zaden uit het buisje te slepen en het hol in te dragen. Het viel mij op dat ze lang niet al het zaad meenamen. Een zeer groot deel (zeker 60%) lieten ze liggen. Zijn deze zaden in hun ogen niet meer goed en nemen ze alleen de zaden mee waar ze volgens hen nog wat mee kunnen, ik zou het niet weten.

Op een gegeven moment zag ik zelfs dat 1 werkster een andere werkster die zich opgerold had optilde en naar het nieuwe nest bracht. Je leest het zo vaak dat dit wordt gezien door andere meirenliefhebbers die dat in hun blog beschrijven, maar als je het zelf ziet is het toch altijd weer fascinerend.

Blijkbaar vonden de mieren de entrée tot hun nest veel te groot want het duurde niet lang of een 10 tal werksters ging bezig om grassprietjes, verdorde blaadjes en kleine steentjes (grit) naar de ingang te slepen. Ze bleven maar bouwen en bouwen. Naar een paar dagen was de kegelvormige ingang helemaal verdwenen. Wat er overbleef was een een kegelvormige met turf bedekte heuvel met daar boven op een klein bergje van grit en grassprietjes. De nest ingang was van een 5mm doosnede teruggebracht naar nog geen 1 mm doorgang en met zeer grote regelmaat wordt de ingang volledig afgesloten om na een paar dagen even weer voor een paar uur open te gaan. Dan slepen ze weer even wat steentjes de bult op en dan gaat de boel weer dicht.

Aangeboden fruitvliegjes werden direct aangenomen. Ik heb, zoals jullie kunnen zien 2 kleine dopjes met daarin water en suikerwater. Nou, die doppen liggen er echt voor niets want ik heb er nog geen enkel moment een mier van zien drinken. Wat mij wel heel erg opviel, en wat minstens een week heeft voortgeduurd, is dat er iedere dag wel 3 tot 6 werksters het niet bewoonde deel van het nest inliepen (zoals ik reeds eerder heb omschreven bestaat mijn nest uit 3 delen die verschillen qua ruimte) en de hele dag heel driftig bezig gingen om elk zandkorreltje dat in de lijm is ingebed te testen of het wel goed vast zit. Elk los korreltje wordt opgepakt en in kleine hoekjes en gaatjes gestopt. Als het maar is weggewerkt, er mag echt niets los blijven liggen volgens de werksters.

Bij nieuwe info meld ik mij weer.

Naar vragen en opmerkingen blog:
http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=31&t=4276

[ANThousiasteling]

DSC_0125.jpg

DSC_0136.JPG

DSC_0159.JPG

DSC_0129.JPG

DSC_0120.JPG

DSC_0135.JPG

DSC_0185.JPG

DSC_0188.JPG

[ANThousiasteling]

DSC_0330.JPG

Even een korte update. Er zijn nu in totaal 18 dikke larven en een klompje van zo'n 8 eitjes. Ergens op dit forum werd er al melding van gemaakt dat de mieren witte strepen van uitwerpselen konden maken, nou ik heb ze ook ontdekt. Vanaf de 2 de dag hebben ze zoals eerder vermeld de ingang tot hun nest helemaal dicht gemaakt. 3 dagen geleden zag ik 's ochtends ineens dat de mieren 's nachts heel druk waren geweest want ze hadden een gat gemaakt in de eerder gemaakte afdichting van wel zo'n 1,5 cm doorsnede, echt groot dus. Driftig waren er een 15 tal mieren bezig steentjes naar buiten te sjouwen. Ook hadden ze ineens enorm veel belangstelling voor de dop met zaden. Veel zaden zijn door een vast ploegje werksters verplaatst naar het nest. Slechts zeer af en toe zie ik een mier drinken. Verder zijn er op dit moment geen noemenswaardige bijzonderheden te vermelden . Een foto van de nieuwe nest ingang volgt zsm.

Naar vragen en opmerkingen blog:
http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=31&t=4276

[ANThousiasteling]

De kolonie doet het goed. Een grote aantal larven zijn verpopt en er zijn totaal geen sterfgevallen. Ik heb tot nu toe nog geen warmte matje gebruikt omdat mijn kolonies allemaal in de woonkamer staan. Deze heeft een minimum temp. van 21 graden (ook ’s nachts) en ligt met een beetje zon buiten al gauw op zo’n 23 tot 25 graden.

Ook heb ik nog geen vocht in het nest ingebracht, sterker nog ze komen amper drinken. Het suikerwater wordt al helemaal niet aangeraakt. Na 1x flink wat zaad naar binnen te hebben te hebben gesleept hebben ze tot nu toe totaal geen interesse getoond in het zaad dat constant klaar ligt.

Pogingen om te ontsnappen heb ik tot nu toe nog niet vernomen maar ik denk dat de kolonie daar te klein voor is.

In het begin vond ik de kolonie vrij schrikkerig, als ik nml. met een zaklamp in het nest scheen dan renden ze allemaal in paniek weg en werden alle larven met grote spoed verplaatst. Nu doen ze dat helemaal niet meer en lijken ze zich niet aan het licht te storen.

Meelwormen en krekeltjes laten ze links liggen maar ze zijn verzot op fruitvliegjes.

Naar vragen en opmerkingen blog:
http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=31&t=4276

[ANThousiasteling]

De volgende nest condities zijn van toepassing:

Licht en rust:
Nest wordt met zwart papier volledig afgeschermd, de buitenwereld uiteraard niet. Ze raken licht in paniek bij licht dus gebruik ik een ledlamp waarop op de lamp een stukje rood folie heb geplakt. Daardoor kun je met fel rood licht het nest bekijken. Ze raken ook lichtelijk in paniek bij trillingen maar dat is van korte duur.

Vocht:
Ik geef geen vocht via het nest. Dit obv. de ervaring van mpower000.

Temperatuur:
Ik verwarm een deel van het nest bij met een warmte matje van 3 watt (formaat 10 x 8 cm. 16,- bij Antstore). De behaalde temp. is 43 graden op het matje zelf (daar schrok ik best wel van, is dat niet te heet?). Dit matje ligt rechtstreeks op het glas dat het gehele nest afdekt. De werksters hebben alle naakte poppen allemaal in de buurt van dit matje gelegd. Ik heb besloten om een dag nacht ritme in te stellen, daarom werkt het matje van 8 uur tot 23 uur. De kamer temp. (van invloed op de buitenwereld) is op koude dagen minimaal 21 graden maar zodra het buiten warmer is stijgt de temp. van de woonkamer naar 23 tot 25 graden.

Voedsel en drinken: Er staat constant een bakje met verse zaden klaar maar volgens mij zit het nest vol genoeg met zaden want ze laten ze al een geruime tijd links liggen in het bakje. Elke dag geef ik een 5 tal fruitvliegen (kolonie is nu ongeveer 60 mieren groot + een een 20 tal larven). Krekels en andere insecten eten ze nagenoeg niet. Sinds dat ik een warmte matje gebruik drinken ze wel van het water dat ik via een reageerbuisje aanbied. Van het suikerwater wordt zelden gedronken.

Overwintering:
Ik heb deze kolonie nog maar sinds januari 2012. Wat ik ga doen ivm. winterslaap 2012/2013 is mij nog niet duidelijk.

Anti-ontsnappingsmiddelen:
Niets meer dan een randje olijfolie van ongeveer 1,5 cm. breed. Of dit bij een grotere kolonie ook afdoende is moet nog blijken. Ik zie de mieren echter geen enkele poging ondernemen om te ontsnappen.

Naar vragen en opmerkingen blog:
http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=31&t=4276

[ANThousiasteling]

Rond 27-3 Er zijn veel naakte poppen door mij gezien en geteld. En als ik het goed gezien heb zit mijn eerste major en een aantal media er aan te komen. Ook ligt er een berg eitjes, volgens mij gaat de groei nu pas goed beginnen. De naakte poppen zijn eerst wit van kleur en verkleuren helemaal naar oranje en dan naar bruin en dan beginnen ze te bewegen. Nieuwe mieren zijn eerst bruin van kleur en harden uit waarna ze zwart van kleur worden.

DSC_0575.JPG

7-4 Die grote dikke larf is verpopt en volgens mij is het een major. Alleen het achterlijk van deze pop is al vele malen dikker dan de grootste kop van de aanwezige werksters. Enkele werksters hebben een kleine ruimte gevonden onder het bakje met de zaden en pas zag ik daar de gyne ook zitten. Deze ruimte is zo'n 15 cm van het oorspronkelijke nest. Ze zit daar echter niet permanent want ze is met grote regelmaat ook te zien in het oude nest, ze loopt dan gewoon heen en weer. Het klompje eitjes groeit snel en er komen steeds meer larven bij die waarschijnlijk onder invloed van het warmte matje een stuk sneller groeien dan de vorige larven zonder warmte matje. Meer foto's volgens zsm.

[ANThousiasteling]

10-4 Zoals jullie misschien nog weten had ik 2 dopjes weggewerkt in de gipsbodem van de buitenwereld, 1 voor zaden en 1 voor water/suikerwater. Onder 1 van deze dopjes zat blijkbaar een ruimte die door de werksters werd gebruikt als extra kamer. Er ontstond als het ware een heel klein satelliet nest (ongeveer 2,5 cm diagonaal) met een deel van het broed.

Ik heb het dopje verwijderd en een doorzichtig stukje plastic op de achtergebleven kuil geplakt. Zo was er ineens veel meer ruimte voor de werksters en kon ik alles veel beter zien. Vanaf dat moment werd het een ritueel om al het broed (eitjes, larven en poppen) na 23 uur, als het matje uit gaat en afkoelt, naar deze extra externe kamer te brengen samen met 80% van de kolonie, zelfs de gyne verhuisd mee. Er blijven zo’n 10 tot 15 werksters achter in “oude oorspronkelijke” nest. In het gips wordt niet gegraven.

Het is een prachtig gezicht om over een afstand van zo’n 15 cm alle werksters van allerlei formaten voorbij te zien komen met allerlei soorten broed tussen hun kaken. Dat maakt het tellen van het broed erg eenvoudig.

Zodra ’s ochtend echter het matje weer aangaat en de temp. in het oorspronkelijke nest weer stijgt dan wordt alles uit het satellietnest terug gesjouwd naar de oorspronkelijke broedkamer, zo dicht mogelijk bij het matje in de buurt.

De major pop begint te verkleuren van wit naar beige naar geel naar licht bruin naar deels zwart, alleen de kop blijft geel/oranje. Binnenkort zal ze wel gaan bewegen.

DSC_0697.JPG

DSC_0658.JPG

DSC_0687.JPG

Naar vragen/opmerkingen over het blog:
http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=31&t=4276

[ANThousiasteling]

DSC_0873.JPG

DSC_0880.JPG

DSC_0882.JPG

DSC_0884.JPG

DSC_0890.jpg

DSC_0892.JPG

DSC_0894.JPG

16-4 Mijn major pop is eindelijk vandaag gaan bewegen en loopt nog wat verdwaast in het nest. Ze is beduidend groter dan de andere werksters en ze heeft een prachtige oranje kop. Toch heb ik niet het gevoel dat dit de maximale grote is die een major kan bereiken. Volgens mij zijn er nog grotere werksters . Al met al heeft het 20 dgn. geduurd vanaf het moment dat de dikke larf werd gespot tot dit moment dat ze werkelijk is gaan rondlopen.

20-4 Ik zie nu dat de werksters wel degelijk veel drinken per dag alleen is het geen suikerwater, dat laten ze nml. compleet links liggen. Nee het is gewoon water. Wat mij ook ineens opviel was dat het satelliet nest ineens helemaal uit de gratie was. Ze kijken er van de ene dag op de andere totaal niet meer naar om. Waarom wel eerst veel belangstelling (zelfs door de gyne) en nu ineens niet meer? Het is mij niet duidelijk.

[ANThousiasteling]

DSC_1020.JPG

DSC_1015.JPG

DSC_1007.JPG

DSC_1059.JPG

Naar “vragen en opmerkingen” : http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=31&t=4277

[ANThousiasteling]

5-5 Ik heb een hele tijd geleden beweerd dat ik mijn eerste major heb maar naar aanleiding van een foto van alle vorm en grote varianten op een rij moet ik eerlijk bekennen dat ik nog helemaal geen Majors heb maar eerder een aantal media. Aan de ene kant vindt ik dat wel gaaf want dat betekend dat ik die Major, die echt werkelijk reusachtig is nog tegoed heb. Kijk naar de foto, deze is slecht een paar mm korter maar heeft een kop die 1,5 keer zo groot is. Ik kijk er echt naar uit. Misschien dat andere Messor barbarus houders ook tot andere conclusies komen op basis van deze foto.

fourmi10.jpg

10-5 De groei van de kolonie gaat gestaag door en het satelliet nest is nog steeds erg in trek. Elke avond als het warmte matje uitgaat wordt al het broed naar het 2de nest verhuist incl. eitjes en gyne. Zo kan ik elke ochtend, als de kolonie weer terugkeert naar het opwarmende nest, en elke avond de volledige kolonie voorbij zien trekken en dat is een erg leuk gezicht.

17-5 Ook bij Messor kom ik tot de conclusie dat de ontwikkeling van het broed met golfbewegingen gaat. Misschien heeft dat met de grote van de kolonie te maken maar ik zie duidelijk dat er een generatie eitjes uitkomt maar dat het dan weer een paar weken duurt voordat de volgende lading eitjes wordt gelegd terwijl de poppen ondertussen allemaal aan het rijpen zijn en gaan bewegen. Misschien zal, als de kolonie wat groter is, deze golfbeweging steeds verder verdwijnen en zal ik constant broed hebben in allerlei stadia.

Naar “vragen en opmerkingen” : http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=31&t=4276

[ANThousiasteling]

8-6 Messor barbarus is een mierensoort die niet zo heel erg klimmerig is. Ik zie ze nagenoeg nooit pogingen doen om tegen de wanden op te lopen, maar ook dit kan weer te maken hebben met de grote van de kolonie. Des te groter de kolonie des te meer neiging zullen ze vertonen om hun buitenwereld te vergroten, denk ik.

30-6 Mijn kolonie komt lekker veel in de buitenwereld. Meestal lopen er wel een 10 tal (toch zo’n 10%) boven de grond. Daarnaast valt het mij op dat deze soort erg schoon is op het nest.

3-9 Ze maken nog steeds gebruik van het satellietnest als ik deze bevochtig heb. Zo niet dan blijven ze in hun eigen nest. Ze graven niet in het nest maar hebben wel een extra opening gemaakt in de doorzichtige slang van ongeveer 4 mm doorsnede. Er liggen nu 3 major poppen maar nog steeds geen 3,5 mm koppen. Ook deze kolonie drinkt gretig van het water. Verwarmingsmatje staat met dit mooi weer tussen 9 en 21 uur aan. Ik heb ze grote pluizenbol van paardenbloem zaden gegeven en daar zijn ze zeer druk mee geweest om deze helemaal door te ploegen opzoek naar de zaden. Maar het is ze gelukt, al het zaad is van de pluizen af en nu heb ik een grote bende in mijn buitenwereld die ik eerst maar eens moest gaan opruimen. Alle zaden van dezelfde soort liggen mooi bij elkaar.

Naar “vragen en opmerkingen” : http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=31&t=4276

[ANThousiasteling]

5-10. De kolonie groeit nog steeds mooi door. Zo’n 2 weken terug zijn nog grotere media geboren. Langzamerhand beginnen ze ook steeds beter insecten aan te nemen. Daar hadden ze namelijk voorheen weinig tot geen interesse voor.

31-10 Nog steeds larven en poppen te bekennen. Het leggen is dus nog niet gestopt.

4-12 Insecten worden gretig aangenomen. Er zijn op dit moment alleen nog maar 2 klompjes met eitjes over. De rest is allemaal al verpopt en uitgekomen. Het nest wordt nog steeds verwarmd en de werksters zoeken deze warmte ook bewust op.

30-3 Deze kolonie heeft geen bewuste winterslaap meegemaakt. Ze hebben gewoon op mijn kantoortje gestaan waarbij de kamer temp. nooit lager is dan 20 graden. Ook is elke dag het warmte matje aangeweest dus van een winterslaap was geen sprake. Toch heeft de kolonie het zonder noemenswaardige aantallen extra doden overleefd.

Er is weer een grote klomp met eitjes, ook zijn er enorm veel larven. Zoals jullie misschien wel op de eerste foto’s van mij FLF (Foto Lijst Formicarium) konden zien aan het begin van dit artikel lag er in mijn buitenwereld ook gravel. Nou met dit gravel zijn ze enorm gaan lopen slepen. Toen het gravel een keer een beetje nat was door sproeiwerkzaamheden van mijn kant uit hebben ze het gravel hoog opgestapeld en onder deze stapel gravel weer gangen gebouwd. Een deel van de kolonie is daar ingetrokken. Gelukkig zijn deze gangen allemaal langs het raam van mijn buitenwereld gemaakt waardoor ik er nog steeds goed in kan kijken.