Lasius Umbratus (iasimov)

[ProXi]

Fourageren deze mieren in de natuur ook zelfstandig?
Je ziet ze namelijk nooit rondlopen. Blijven ze niet afhankelijk van slaven?
Mooi om te lezen dat ze de winterslaap goed doorstaan hebben.

[iasimov]

Wat ik van Lasius umbratus weet is dat er een moment komt dat in korte tijd de
resterende Lasius niger werksters gedood worden en aan het broed gevoerd worden.
Dus: nee, ze blijven niet afhankelijk van slaven.
Lasius umbratus komt zelden bovengronds en voedt zich met (de excrementen van)
wortelluizen en mogelijk andere bodeminsecten.
Ik ben in dubio hoe een buitenwereld te creëren, waarin ik voedsel kan aanbieden en
zij zich thuis voelen zonder dat zij zich met broed en al ingraven. Ik moet ze
natuurlijk wél kunnen blijven observeren..

[Art747]

lKrijgen ze de zelfde Drosophila's als voorheen? Er zijn verschilende soorten te koop. Sommige zijn roodachtig andere zwart. Je zou dat kunnen proberen. Je kan ook krulvliegen proberen, of krekels of sprinkhanen (kleine maten). (Krekels kan je lang goed houden in een krekelkweekbak) Voor een paar euro online te koop. Dat voor wat betreft het voedsel. Het gevaar van wild gevangen voederdieren lijkt mij ziektes en mijten. Misschien dat de nestconditie invloed heeft op de eetlust? Is er iets anders dan voorheen?

[iasimov]

@Art747: Vragen, suggesties zijn welkom in dit topic

[iasimov]

@Art747: Misschien is het ontwikkelingstempo van een kolonie van deze soort (Lasius umbratus),
vergeleken met Lasius niger veel trager.. Ik dacht in het eerste jaar dat het te wijten was aan
lijdelijke sabotage door de Lasius niger werksters. Daar kan nú geen sprake meer van zijn..
Op dit moment zijn de eieren gelegd door de Lasius umbratus gyne grotendeels ontwikkeld tot
larven en trekt de eiwitbehoefte weer aan. Misschien is het huidige ytong nest nog steeds te ruim
bemeten en lukt de communicatie tussen het voorportaal waar de 'prooi' wordt afgeleverd en de
locatie waar het hongerige broed ligt dáárdoor niet goed? Die ruime dimensionering leidt echter
nooit tot vervuiling; eerder wordt ingebracht bruikbaar voedsel (insecten) voortijdig verwijderd.
Blijft nog het verontrustende feit dat álle voedsel nog steeds gescoord wordt door de Lasius niger
werksters..

[Mika]

Ik zou experimenteren met wortelluizen...

Ik moet toegeven dat ik zelf nooit 's nachts ben gaan controleren of deze soort geen insecten vangt tegen het oppervlak, en je kan dus niet zeker zijn dat ze het niet doen...

Maar een soort die mogelijk nooit bovengronds komt, heeft misschien helemaal niet de reflex om voedsel elders te zoeken dan bij wortelluizen. Bovengronds zijn er bloemen, en rot fruit, en afval en dergelijke, maar dat komt ondergronds dus helemaal niet voor. Mogelijk is er bij deze soort enkel aantrekkingskracht voor de wortelluizen zelf, en volgt de voeding uit het daaropvolgend contact.

Je kan eventueel een lange smalle bak maken, waarin je grassen en dergelijke kan kweken, die dan een 15-20 cm diep moeten kunnen wortelen. Ik zou het heel interessant vinden als je Lasius umbratus erin zouden slagen om zich te voeden van wortelluizen. Deze soort zal dan wel minder geneigd zijn om te ontsnappen dan andere mierensoorten. Je zegt zelf dat ze verloren lopen in de buitenwereld.

[iasimov]

Ik was al bang dat je dit advies zou geven. Ik was zelf een beetje afgegaan op de info van Antstore http://www.antstore.net/shop/Ameisen-au ... meise.html, waar insekten en suikerwater als voeding werd geadviseerd.
Dit dreigt intensief tuinieren te worden in de huiskamer..
Edit: Lasius flavus zou volgens World of Ants http://www.world-of-ants.com/en/ants/eu ... lavus.html onder gevangen condities zich veel assertiever gedragen..

[tempant]

Het is ook mijn ervaring dat de ontwikkeling van deze soort erg traag gaat. Ik was ervan overtuigd dat de poppen in mijn startende kolonie (blog) van Lasius umbratus waren. Echter, de poppen zijn intussen allemaal uitgekomen, maar nog steeds zie ik enkel Lasius niger werksters. Dat doet me vermoeden, net zoals iasimov een paar berichten eerder schreef, dat de niger werksters de umbratus werksters doden. Al kan ik dat niet met zekerheid zeggen (dit gedrag is wel al eerder waargenomen in kunstnesten las ik ooit). Ik blijf in elk geval hopen dat het nog lukt met deze kolonie.

Voeding is ook hier inderdaad niet eenvoudig. Ik kan me wel voorstellen dat een dieet van suikerwater en insecten niet ideaal is voor ondergronds levende soorten als umbratus (maar bvb ook Lasius flavus). Wellicht heeft dit ook iets te maken met het feit dat we zo weinig (middel)grote kolonies zien van die soorten in kunstnesten. Mika's voorstel lijkt dus nog zo gek niet, maar wellicht moeilijk om in de praktijk te brengen (hoe zorg je er bvb voor dat de kolonie niet gaat verhuizen naar de 'grasbak'?).

Verder las ik net ook een topic ivm Lasius umbratus die in kruipkelders, spouwmuren, enz binnenshuis leven. Het lijkt me dat die kolonies ook niet op wortelluizen leven op die plaatsen? Vraag is dan waarop ze het wel goed doen...

[iasimov]

Eén ding is wél duidelijk: om die kartonconstructies te kunnen maken hebben ze (veel) glucose nodig en dan ligt het voor de hand dat zij (wortel)luizen exploiteren. Ik vermoed dat zij gebruik kunnen maken van de luizen van boomwortels (dat zou kunnen verklaren dat hun enorme nesten op zo'n onverwachte plaatsen aangetroffen kunnen worden).
Om een indruk te krijgen hoe fysogastrisch een gyne kan worden:

De begeleidende tekst was in het cyrillisch, maar ik neem aan dat het exemplaar niet in gevangenschap deze proporties heeft gekregen..

[Sneeuwuil]

http://www.nlmieren.nl/websitepages/LASIUSUMBRATUS.html

TLDR: Het is onwaarschijnlijk dat ze van wortelluizen leven. Wat ze wel eten is niet duidelijk.

[Mika]

Waarom zouden ze geen ondergrondse wegen hebben, die leiden naar ondergrondse 'wortelweiden?'

Een eigenaardig iets is dat ze in koudere omgevingen leven, maar toch metabool redelijk actief moeten zijn om grote aantallen gynes voort te brengen.

Van Lasius fuliginosus weten we dat ze zeer actieve mieren zijn.

En nog dit: ik had ooit een fystogastrische lasius fuliginosus gyne, uit een testje met een 200 werksters Lasius niger, iets kleiner dan de Lasius umbratus van op de foto hier 2 posts boven.

[iasimov]

@Sneeuwuil: Uit de geciteerde webpage: 'Er wordt verondersteld dat ondergronds levende mieren in symbiose leven met wortelluizen. Dit is overduidelijk het geval bij gele weidemieren, maar voor zover ik weet nooit bij gele parasietmieren, zoals de schaduwmier.'
Hier volgt niet expliciet uit dat zo'n symbiose niet voorkomt, maar dat het hem niet bekend is..
In ieder geval om karton te vervaardigen moeten ze beschikking hebben over glucose en daarvoor ken ik geen andere bron dan plantensappen of de daarvan afgeleide excrementen van luizen. Het nest in de kruipruimte dat de auteur beschrijft zou niet écht van karton zijn maar van aaneengekitte houtsnippers en zandkorrels. Mogelijk is daar geen glucose voor nodig en mogelijk beschikken ze daar over een ándere voedingsbron.
Ik kan mij echter heel goed voorstellen dat deze soort tunnels kan aanleggen die zich tot meerdere meters van het nest uitstrekken en tot de uitlopers van boomwortels reiken..

[Sneeuwuil]

@Sneeuwuil: Uit de geciteerde webpage: 'Er wordt verondersteld dat ondergronds levende mieren in symbiose leven met wortelluizen. Dit is overduidelijk het geval bij gele weidemieren, maar voor zover ik weet nooit bij gele parasietmieren, zoals de schaduwmier.'
Hier volgt niet expliciet uit dat zo'n symbiose niet voorkomt, maar dat het hem niet bekend is..
In ieder geval om karton te vervaardigen moeten ze beschikking hebben over glucose en daarvoor ken ik geen andere bron dan plantensappen of de daarvan afgeleide excrementen van luizen. Het nest in de kruipruimte dat de auteur beschrijft zou niet écht van karton zijn maar van aaneengekitte houtsnippers en zandkorrels. Mogelijk is daar geen glucose voor nodig en mogelijk beschikken ze daar over een ándere voedingsbron.
Ik kan mij echter heel goed voorstellen dat deze soort tunnels kan aanleggen die zich tot meerdere meters van het nest uitstrekken en tot de uitlopers van boomwortels reiken..

'Onwaarschijnlijk' is het woord dat ik gebruikte toch? Niet onmogelijk of zo . Een onderzoeker als Peter Boer heeft duidelijk gezocht naar voedselbronnen. Het lijkt waarschijnlijk dat iemand als hij, meterslange en veel gebruikte paden, wel zou opmerken.

De karton-achtige nesten worden niet door de schaduwmier (umbratus) gemaakt, maar door de houtmier (fuliginosus). Daartoe gebruiken ze luizenmelk en schimmels. Ten minste, dat is hoe ik het allemaal lees .

[GvG]

Dat is niet juist. L. umbratus maakt ook kartonnesten.

[Sneeuwuil]

Dat is niet juist. L. umbratus maakt ook kartonnesten.

Daar blijk je nog gelijk in te hebben ook!

[iasimov]

Een wat late reactie (door omstandigheden):
1e) Een geweldige foto van de fysogastrische Lasius fuliginosus gyne..
2e) Ik begrijp de tweede alinea niet goed: waarom zouden ze met hun megagrote kolonies geen grote aantallen gynes kunnen voortbrengen. Bestaat er een wetmatigheid die metabole activiteit linkt aan productiviteit van parasitaire gynes?

Waarom zouden ze geen ondergrondse wegen hebben, die leiden naar ondergrondse 'wortelweiden?'

Een eigenaardig iets is dat ze in koudere omgevingen leven, maar toch metabool redelijk actief moeten zijn om grote aantallen gynes voort te brengen.

Van Lasius fuliginosus weten we dat ze zeer actieve mieren zijn.

En nog dit: ik had ooit een fystogastrische lasius fuliginosus gyne, uit een testje met een 200 werksters Lasius niger, iets kleiner dan de Lasius umbratus van op de foto hier 2 posts boven.

[Mika]

Je hebt gelijk, mogelijk is het net voordeliger om op een lagere temperatuur te leven, en zo met minder voedsel meer te kunnen doen, omdat je minder energie verliest, omdat het metabolisme van de mieren lager ligt. Maar in elk geval: ze moeten een hoeveelheid voedsel hebben, die hen toelaat om dat aantal gynes voort te brengen, bovenop het voedsel dat nodig is om de kolonie status quo te houden.

[iasimov]

Voor Lasius fuliginosus is vastgesteld dat de temperatuur in hun nest hoger ligt dan de omgevingstemperatuur.
Voor de grotere nesten van Lasius umbratus is daar niets over bekend..
Theo de Gruyter heeft geen aanwijzingen voor exploitatie van wortelluizen, niettemin moet een fors deel van
de karton-constructies daarvan afhankelijk zijn.
Hij klaagt er echter over dat geen verder onderzoek in die richting verricht is.
Even zonder te willen polariseren: In hoeverre is hij in deze als onderzoeker serieus te nemen.
Verder valt op dat de Lasius umbratus werksters bij overname door Lasius fuliginosus bovengronds gaan opereren,
samen met de fuliginos-werksters..

[Mika]

Verder valt op dat de Lasius umbratus werksters bij overname door Lasius fuliginosus bovengronds gaan opereren,
samen met de fuliginos-werksters..

Dat is een heel leuk vraagstuk in verband met nature-nurture. Ik heb een mogelijke oplossing, en wil jullie aanzet wel eens eerst horen.

[Manimaner]

Ik wist zeker dat ik daar al iets over had gelezen op dit forum. Het heeft te maken met volgers en leiders. Na een beetje zoeken kwam op dit uit geschreven door Mika:

Lasius umbratus is een soort die diep in de grond leeft, en waarvan de werksters enkel aan de grond komen. Als een kolonie Lasius umbratus wordt overgenomen door een koningin van Lasius fuliginosus, dan zullen er Lasius umbratus werksters samen Lasius fuliginosus aangetroffen worden op de paden naar de bomen, en in de bomen. Dit nature-nurture vraagstuk wordt opgelost door het bestaan van 'leader-ants', werksters die het voortouw nemen, en als eerste nieuwe omgevingen zullen verkennen en nieuwe paden aanleggen. Bij Lasius umbratus zullen deze werksters niet bovengronds komen, maar bij Lasius fuliginosus wel. De 'volgermieren' volgen gewoon. Leaders zijn aangeboren leiders, en volgers zijn aangeboren volgers, en een mierenkolonie heeft beide nodig.

edit: in mijn vrije tijd lees ik wel vaker topics door die me interessant lijken.

[Mika]

Voor zover ik weet is dat van die leaders en volgers enkel aangetoond bij Lasius niger, maar dit bewijst dat hetzelfde geldt voor Lasius umbratus en vermoedelijk ook voor Lasius fuliginosus.

Edit: typo.

[Westdijk]

Voor zover ik weet is dat van die leaders en volgers enkel aangetoond bij Lasius niger

Offtopic: Een interessant onderwerp en alvast mijn excuses, iasimov, dat ik hiervoor je blog gebruik, maar ik heb hierover een vraag aan Mika. Is er een bepaalde verdeling in een kolonie tussen leiders en volgers? Bijvoorbeeld vijf procent van de werksters bestaat uit leidsters en de rest volgelingen of is dit van te veel factoren afhankelijk om het simpel te kunnen houden?

[Mika]

Ik moet daarvoor spijtig genoeg diep graven in mijn geheugen. Ik meen mij te herinneren dat er een 10 % leiders zou zijn, uit weer uit mijn herinnering een artikel van ten laatste 2000... (So don't shoot me...)

Als ik er nu over denk lijkt 10% wel enorm veel. Vermoedelijk is er sindsdien wel wat wetenschap bijgekomen, dus het kan goed zijn dat dat helemaal niet meer klopt. Mogelijk is het zelfs maar een 'neiging' met een drempel, bijvoorbeeld, als de kolonie 'zo' hongerig is, ga ik voedsel zoeken, en als de kolonie 'iets minder hongerig' is, dan ga ik enkel voedsel halen op bekende plaatsen, met minder risico...

[Westdijk]

Bedankt voor het antwoord. Ik kan me goed voorstellen in tijden van bijvoorbeeld hongersnood dat er meer werksters leiderskwaliteiten gaan vertonen om toch voedsel voor de kolonie te vergaren.

[iasimov]

Interessante uiteenzetting, bedankt voor de les..

[ProXi]

Leuk gemaakt formicarium.
Loopt het water uit het reservoir niet zo de buitenwereld in?
Ik heb ook wel eens zoiets gemaakt maar toen stroomde het water door het watje heen zo de buitenwereld in.

[iasimov]

@ProXi: Het is de bedoeling dat het aluminiumpijpje nauw aansluit aan het kanaal in de gipsen bodemplaat van de buitenwereld.
Maar elk plan is zo goed als de uitvoering , maw het sloot niet goed genoeg aan en ja ik heb nu een - kleine - overstroming gehad en het zand dat droog zou moeten zijn is plakkerig geworden..

[iasimov]

Zoals in mijn blog al naar voren komt zit ik met een dilemma.
Mika suggereerde een opzet waarin ik een tuin met wortelluizen aanleg; dit is niet wat ik kan realiseren..
Alternatieven zouden zijn doorgaan met boosten van Lasius niger werksters om het moment van keuze
uit te stellen óf doorgeven aan iemand die Mika's voorstel wél kan uitvoeren.

Wat me als tegendraads opvalt in de theorie van leiders en volgers is dat het voorbeeld dat mijn Lasius
niger werksters stellen in het exploiteren van externe bronnen niet wordt opgevolgd door Chthonolasius
umbratus, terwijl dat voorbeeld van Dendrolasius fuliginosus wél wordt gecopieerd (waarbij de umbratus
werksters tot in boomtoppen worden gesignaleerd).

[Mika]

Wat me als tegendraads opvalt in de theorie van leiders en volgers is dat het voorbeeld dat mijn Lasius
niger werksters stellen in het exploiteren van externe bronnen niet wordt opgevolgd door Chthonolasius
umbratus, terwijl dat voorbeeld van Dendrolasius fuliginosus wél wordt gecopieerd (waarbij de umbratus
werksters tot in boomtoppen worden gesignaleerd).

Tsja, mogelijk verschillen de feromonen te sterk? Lasius fuliginosus heeft er wel degelijk profijt bij dat de geparasiteerde soort mee voedsel gaat zoeken buiten de milieus waarvoor ze evolutionair aangepast zijn (in de buitenlucht), terwijl Lasius umbratus dat voordeel niet heeft. Het is natuurlijk maar een hypothese, op een hypothese. Misschien is het verschil gebaseerd op parasiet zijn of geparasiteerd worden?

[iasimov]

Het blijft gissen: Lasius umbratus zou er wel degelijk baat bij kunnen hebben om de vaardigheid om in de buitenlucht
zijn kostje te halen - die Lasius fuliginosus weet aan te spreken - ook hier te benutten en tóch gebeurt dat niet..
Jouw laatste zin zou wel eens het dichtst bij de verklaring kunnen zitten.