L. fuliginosus koloniestichting

[Lvet]

Ik heb een vleugelloze L. fuliginosus gyne gevonden, die nu geaccepteerd is door zo'n 20-30 L. niger werksters uit de tuin. Hieraan heb ik ook wat broed toegevoegd, helaas alleen larven omdat ik geen poppen kon vinden. Uit de ervaringen op dit forum heb ik begrepen dat de koloniestichting bij deze soort niet al te makkelijk verloopt. Het gebruiken van werksters van L. niger in plaats van L. umbratus bemoeilijkt dit eveneens. Omdat de gyne en de werksters zich inmiddels aardig als een kolonie gedragen, ondanks een heleboel stress (hardhandig verhuizen naar een reageerbuis etc.), ga ik het erop wagen. Ik heb een klein beetje (literatuur)onderzoek gedaan, echter niet heel uitgebreid wegens tijdgebrek. Er zijn een aantal interessante punten die ik graag aan zou willen halen.

In een post op een Amerikaans forum wordt beweerd dat geobserveerd is dat de larven van L. fuliginosus moeite hebben met overleven bij afwezigheid van de schimmel die in hun kartonnesten groeit [1]. De user beweert dat hier sprake is van de schimmel Hormiscium pithyophilum, hoewel dit volgens mij verkeerd is. In de literatuur is te zien dat het hier de schimmel Cladosporium myrmecophilum betreft [2]. Het is echter nog de vraag of deze schimmel inderdaad de overleving van het broed vergroot. Indien dit werkelijk zo is, kan de afwezigheid hiervan een belangrijke factor zijn die de koloniestichting bemoeilijkt. In dat geval is het interessant om deze schimmel verkrijgen. Ik betwijfel echter of het erg belangrijk is in de beginfase van de kolonie, aangezien de kolonie zich dan nog in het nest van de oorspronkelijke L. niger kolonie bevindt.
Tot slot is er een artikel waarin beweerd wordt dat de vruchtbaarheid van L. fuliginosus vertraagd is [3]. Dit verklaart waarom het altijd even duurt tot zij eitjes legt. In hetzelfde artikel staat veel meer over de koloniestichting van L. fuliginosus, maar ik heb het alleen nog globaal bekeken. In een blog op dit forum uit 2009 wordt de vertraagde vruchtbaarheid bevestigd, omdat te zien is dat het bijna een maand duurt tot de gyne eitjes legt [4].

Misschien kan met deze informatie en eventuele aanvullingen de koloniestichting van L. fuliginosus enigszins vergemakkelijkt worden. Vooral de derde referentie heeft waarschijnlijk het een en andere te bieden, maar deze dien ik nog te lezen. Ik ben ook benieuwd naar jullie ervaringen en kennis.

Referenties
1. http://antfarm.yuku.com/sreply/91138/Th ... 71EglLakdU, geraadpleegd op 23 mei 2012
2. Ulrich Maschwitz & Bert Hölldobler. Der Kartonnestbau bei Lasius fuliginosus Latr. (Hym. Formicidae). Zeitschrift für vergleichende Physiologie. 1970; 66: 176-189
3. Horace Donisthorpe. The colony founding of Acanthomyops (Dendrolasius) fuliginosus Latr. Biological Bulletin. 1922; 42: 173-184
4. http://www.antforum.nl/viewtopic.php?f=72&t=1217, geraadpleegd op 23 mei 2012

[Lvet]

De larven die ik heb toegevoegd aan de kolonie blijken mannetjes te zijn. Het zijn nu poppen (zonder cocon) en er is duidelijk een verdikte thorax te zien.

Wel is er een eipakketje aanwezig! Het is niet veel, maar het lag er en werd bij verstoring opgepakt tussen de kaken van een werkster. Ik ben benieuwd of dit hele kleine aantal eitjes uit gaat komen.

[Lvet]

Ik heb de kolonie geboost met een hele hoop poppen. Die werden meteen naar binnen gesleept. Vervolgens heb ik gekeken in de buis om te zien hoe het er nu voor staat. Er zijn mannetjes ontwikkeld, beetje zonde van de energie maar vooruit. Verder zag ik een aardige hoop eitjes! Nu hopen dat er L. fuliginosus werksters uit komen. Als het zover is, schrijf ik wel een blog, maar laat ik niet te voorbarig worden.

[ricardovdh]

Laten we hopen dat alles goed komt.
Je kan ook even de buiten ruimte nat sproeien en daarna doormiddel van een lamp of warmte mat.
Het heel warm laten worden zodat de mannetjes wegvliegen.
Maar je moet het zelf beslissen .

[Lvet]

Valt inderdaad te proberen, of ik wacht gewoon tot ze doodgaan, mannetjes leven toch niet zo lang als het goed is.

[ricardovdh]

Bij mij waren een paar mannetjes bijna een jaar geworden.

[Lvet]

Oei, dat had ik niet verwacht. Toch maar proberen om ze uit te laten vliegen dan.

[Lvet]

De L. niger mannetjes zijn 'uitgevlogen' (liepen in de buitenwereld) en toen heb ik ze maar handmatig verwijderd. Er is nog maar één mannetje over in de buis.
Verder heb ik de eitjes bekeken, er ligt nu echt een flinke stapel. Het is nu echter al een maand geleden dat ik de eerste eitjes heb gespot en ik kan nog geen larven waarnemen. Mijn vermoeden is dus dat de eitjes onbevrucht zijn (zouden er dan geen L. fuliginosus mannetjes moeten ontstaan?).
Ik baal nu heel erg, omdat ik op de dag dat ik de gyne had gevonden, ook een tweede gyne had gevonden. Ik had moeten kiezen voor pleometrische stichting, aangezien deze soort toch facultatief polygyn is. Ik heb daar niet bij stil gestaan en koos voor haplometrische stichting. Ik weet niet of dit voordelen had bij de acceptatie van de gyne. Volgens het boek van Peter Boer ("Mieren van de Benelux") is de kans op succes juist groter als L. fuliginosus gynes samen een kolonie binnentreden. Als ik beide gynes had gebruikt, was in ieder geval de kans op bevruchte eitjes nu groter geweest.

Weet iemand of ik alsnog nieuwe L. fuliginosus gynes kan introduceren? Of zijn er andere oorzaken aan te wijzen voor het ontbreken van larven, anders dan dat de eitjes onbevrucht zijn?

[Phantom]

Onbevruchte eitjes leiden niet per se tot mannetjes; mieren hebben al vroeg door of de eitjes bevrucht zijn of niet en eten het "zinloze" broed op omdat het zonde is van de energie om die op te laten groeien.

Het is jammer dat je geen werksters krijgt.

[Lvet]

Weet je misschien hoe 'vroeg'? Aangezien ze al een maandje liggen (hoewel de eerste eitjes misschien al wel opgegeten zijn en er nieuwe voor in de plaats zijn gekomen).

[Phantom]

Dat kan ik niet met zekerheid zeggen. Ik denk dat het aannemelijk is dat de eitjes opgegeten worden en er weer nieuwe gelegd worden.

[Lvet]

Ik had de hoop opgegeven, maar net keek ik nog eens en zag ik larven! Nu bestaat de kans natuurlijk dat dit mannetjes zijn, maar het is het afwachten waard.

[Mika]

Ik ga proberen om een klein nest uit te graven, en dat in de tuin bij te houden, op een observeerbare manier. Mijn verontschuldigingen om je onderwerp te kapen. Mogelijk levert dat wel een bron van schimmel.

Vroeger was ik altijd tegengekomen in de literatuur dat de schimmel uit de omgeving verworven wordt: mogelijk nemen de gynes die toch ook gewoon mee, op de wijze van de Atta en Acromyrmex?

[Lvet]

Verontschuldig je niet, ik heb het topic juist geopend zodat we inzichten en ervaringen met elkaar kunnen delen. Hopelijk met een goed resultaat. Ik ben dus erg benieuwd.

Over de schimmel: hoe gaat dit eigenlijk in zijn werk? Aangezien een L. umbratus kolonie overgenomen wordt en deze in de grond leeft. Verhuizen ze op een gegeven moment naar een boom en zetten ze daar pas de schimmel in? Want dan moet de gyne de schimmel wel heel lang bewaren.

[Lvet]

Ik heb vernomen dat de larven van L. fuliginosus erg beweeglijk zijn. Ik heb nog steeds geen poppen maar twee larven zijn al aardig gegroeid. Is het geslacht van de mieren in het larvale stadium te zien?

[Lvet]

Ik plaats even een update. Deze 'kolonie' bezit ik nog steeds. Ik heb ze zojuist uit winterslaap gehaald, kijken hoe het er in de lente aan toe zal gaan. Ik heb er weinig vertrouwen in dat er Lasius fuliginosus werksters zullen ontwikkelen, maar aangezien de koningin nog leeft zie ik niet in waarom ik niet nog even geduld zou hebben.

Hieronder twee foto's. Op de eerste foto is het achterlijfje van de gyne ergens links in de krioelende massa van L. niger werksters zichtbaar (goed kijken!). Op de tweede foto zie je een hoopje L. fuliginosus larven. Deze liggen er al heel lang en willen zich maar niet ontwikkelen. Maar wie weet wat de winterslaap uit zal halen?

[ProXi]

Ik hoop dat het lukt, soms is het gewoon afwachten en geduld hebben.
Zolang de larven niet opgegeten zijn of gedumpt, betekent dit dat het broed 'gezond' zal zijn.
Dus dat moet toch wel wat hoop scheppen

[Lvet]

Inderdaad. Maar anderzijds kan het ook zo zijn dat de koningin onbevrucht is, zodat we hier te maken hebben met mannetjeslarven, die juist niet grootgebracht kunnen worden omdat het kleine aantal werksters deze niet voldoende kan voeden. Ik ben in ieder geval benieuwd.

[Leksz]

Ik heb het een keer eerder geprobeerd, maar het is gefaald; een flinke aantal L. fuliginosus werksters verzamelen bij een gevangen koningin. Waarom zorgen de werksters niet voor de koningin? ik snap dat het een afhankelijke koloniestichting is maar desondanks zouden de werksters toch voor haar moeten zorgen?

[Lvet]

Leksz, sorry voor de late reactie, maar je kan toch geen werksters introduceren bij een vreemde koningin? De geuren komen niet overheen, de werksters hebben geen enkele reden om een vreemde koningin te verzorgen.

Overigens nog een update over deze kolonie. De larven zijn behoorlijk gegroeid (en ze zijn ook aardig beweeglijk). Sommige zijn iets groter dan de Lasius niger werksters. Er zijn nog geen poppen. Prooidieren worden netjes tegen de larven aangezet door de Lasius niger werksters, zodat ze ervan kunnen eten. Ik heb goede hoop dat er volwassen mieren uit kunnen ontwikkelen, de vraag is natuurlijk of dat werksters zullen zijn of mannetjes. Ik ben erg benieuwd.

[Lvet]

En er zijn twee poppen!

[Leksz]

Lasius Fuliginosus is polygyn overigens? dus daarom zouden de werksters de vreemde gyne wel moeten accepteren.

[ProXi]

Super
Dus het begint te komen.
De aanhouder wint!

[Lvet]

Lasius Fuliginosus is polygyn overigens? dus daarom zouden de werksters de vreemde gyne wel moeten accepteren.

Facultatief polygyn inderdaad. Ik snap nu wat je bedoelt, vreemde werksters zouden dan inderdaad voor een vreemde gyne moeten zorgen. Ik weet echter niet precies hoe dit in zijn werk gaat. Wat mij het meest logisch lijkt, is het volgende: bestaande kolonies accepteren wel nieuwe gynes (of pleometrisch gestarte kolonies laten beide gynes leven), maar de werksters zijn niet bereid om een wildvreemde gyne te accepteren als hun eigen koningin er niet bij is. Op die manier hebben ze er evolutionair gezien namelijk helemaal geen profijt van. Mogelijk spelen er nog andere factoren een rol bij de beslissing van de werksters. Wat misschien wel mogelijk is, is boosten met L. fuliginosus poppen. Die zullen niet weten dat de gyne niet hun eigen moeder is.

Super
Dus het begint te komen.
De aanhouder wint!

Ik ben erg benieuwd wat er uit komt. Ik ben blij en optimistisch, maar laten we niet te vroeg juichen. De kolonie moet ook nog in leven zien te blijven zodra de Lasius niger werksters uit beginnen te sterven. Ik ben nog wel van plan om te boosten met L. niger poppen zodra er buiten weer wat te vinden valt, want de 'kolonie' kan alle hulp gebruiken. Anders ben ik bang dat de huidige L. niger werksters sterven aan ouderdom voordat de kolonie echt gevestigd is. Maar nogmaals, ik hoop het van harte. Ik vind het echt een prachtige soort om te zien.

Ik ben trouwens benieuwd hoe het hierna zou moeten verlopen, ik weet natuurlijk ook niet of de schimmel, die eerder is besproken in dit topic, noodzakelijk is voor de groei van de kolonie.

[ricardovdh]

Is er ondertussen al wat gebeurt met de poppen
Ik zelf had ook telkens poppen met mijn Lasius fuliginosus kolonie maar de lasius niger werksters maakten ze maar niet open.
Ik heb 3 jaar lang geboost met lasius niger werkster omdat ik toch nog hoop had maar er kwam nog steeds niks .
Na die 3 jaar had ik ze maar in mijn achtertuin vrijgelaten tegen een oude boomstronk en de mieren hadden zich daar genesteld.
Een half jaar later nadat ik ze had vrijgelaten liepen er ineens Lasius fuliginosus werkster in rijtjes naar mijn rozenstuik die vol met bladluizen zat .
Nu geniet ik elke dag van de mieren in de tuin en probeer ik het dit jaar weer maar dan met lasius umbratus werksters.
en hopen dat het dan wel lukt .

[Lvet]

Momenteel zijn het nog poppen, hoewel ik ze zo min mogelijk probeer te storen en dus niet frequent kijk. Goed dat je me inlicht hierover, mocht het zo ver komen dat ook deze werksters cocons niet openmaken, kan ik wellicht proberen om dat zelf te doen. Het lijkt me alleen erg lastig inschatten wanneer het moment daar is.

Wel erg leuk dat de kolonie zich gehuisvest heeft in je tuin, zo kun je er alsnog van genieten. Ik vraag me wel af waarom het na de vrijlating opeens wel goed ging en of het überhaupt wel dezelfde kolonie betreft.

Misschien kan ik nog boosten met L. umbratus poppen, maar die tref ik nou nooit.

[ricardovdh]

Ik zelf snap ook niet waarom het in mijn tuin opeens wel goed gaat ( niet dat ik het erg vind hoor .

[Lvet]

Aanschouw, de poppen:



Hopelijk komt er iets leuks uit.

[ProXi]

Super! Ben heel erg benieuwd!
Zoals ik al eerder zei, de aanhouder wint!

[Lvet]

Goed nieuws mensen!

Ik zag zojuist een cocon met een volgroeide werkster. Ze probeerde uit te breken (kaken waren er al door), maar de Lasius niger werksters leken haar er inderdaad niet uit te krijgen, zoals ricardovdh al zei. Ik heb met een vochtig satéstokje de cocon uit het buisje gestolen en ik heb haar zelf heel voorzichtig bevrijd met een tandenstoker en passer. Goed dat je het zei ricardovdh, anders was ik er waarschijnlijk niet opgekomen om haar zelf te helpen.
Nu heb ik haar teruggegooid in de buitenwereld vlakbij de ingang van de reageerbuizen en de Lasius niger werksters gingen onmiddellijk met haar bezig. Ik weet niet wat ze doen, ze sleepten haar eerst weg van de reageerbuizen. Ik plaatste haar terug en nu betasten enkele werksters haar met hun voelsprieten, maar ze zijn niet agressief.
Het Lasius fuliginosus grijsje loopt nog moeilijk, misschien moet ze even uitharden. Ik hoop dat ze haar accepteren.

In ieder geval is het gelukt om een Lasius fuliginosus werkster voort te brengen! Goed nieuws dus!

Hopelijk komt het goed met haar en kan zij de volgende grijsjes wel uit hun cocon helpen.

Foto's volgen straks.

edit: Nu is ze opgetild door een L. niger werkster en een reageerbuis in gedragen! Ik neem aan dat dat goed nieuws is en dat ze niet als voer zal eindigen?

edit2: Slecht nieuws. Ik kon het niet laten om nog even in het reageerbuisje te kijken. En de L. fuliginosus werkster ligt er dood bij. De andere werksters slepen de hele tijd met haar. Zou ze toch als voer eindigen? Er zijn ook resten van cocons waar te nemen, dus het lijkt alsof er al eerder L. fuliginosus werksters uitgekomen zijn. Zouden die opgegeten zijn? Want ik zie ze niet.

edit3: En de foto's:


'Gestolen' cocon







edit4: Ik keek nog eens in de reageerbuisjes, maar ik kon haar nergens aantreffen. Er lag een donkere dode werkster, maar na nadere inspectie bleek dit Lasius niger te zijn. Waar de Lasius fuliginosus werkster gebleven is, weet ik niet. Zo snel kan ze toch nooit opgegeten zijn?